Εφημερίδα Raporto: αφιέρωμα στα blogs του Πειραιά και του Αργοσαρωνικού

Στις 22 Ιουνίου, κυκλοφόρησε το 5ο φύλλο της νέας free press εφημερίδα «Raporto» του Πειραιά και του Αργοσαρωνικού. Η εφημερίδα είναι 15νθήμερη, εκδίδεται κάθε δεύτερη Παρασκευή, το τιράζ της είναι 20.000 φύλλα και διανέμεται στον Πειραιά, την Β΄ Πειραιά και τα νησιά του Αργοσαρωνικού.

Στο φύλλο αυτό, υπάρχει αναφορά στο θέμα που απασχολεί τον δήμο μας και είναι το κλείσιμο των 3 παιδικών σταθμών, ενώ υπάρχει αφιέρωμα στα blogs της περιοχής γιατί όπως μας είπαν«… θεωρούμε ότι το διαδίκτυο είναι το μέλλον και η τρέχουσα ειδησεογραφία μέσω internet ενδιαφέρει το κοινό…». 

Στο αφιέρωμα αυτό αναφέρουν και το δικό μας blog, λέγοντας ότι «Ένα από τα πιο δημοφιλή blog στη Νίκαια είναι το «κόντρα στο ρεύμα» το οποίο λειτουργεί από το 2009 και δημοσιεύει θέματα που αφορούν τον δήμο Νίκαια-Ρέντη. Το κυριότερο χαρακτηριστικό του είναι η αντιπολίτευση που ασκεί στη δημοτική αρχή, σχολιάζοντας αποφάσεις, δρομολογήσεις έργων….».

Σας ευχαριστούμε πολύ για την δημοσίευση και σας ευχόμαστε καλή συνέχεια και καλή επιτυχία στο έργο σας!




Αυτόνομη Παρέμβαση: Πολιτική «ομηρία» των ανέργων η κοινωνική εργασία

Για «εμπόριο ελπίδας στους νέους και τους ανέργους» κατηγορεί την κυβέρνηση η Πανεργατική Συνδικαλιστική Κίνηση Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα «Αυτόνομη Παρέμβαση», με αφορμή την «εφαρμογή των λεγόμενων προγραμμάτων "κοινωνικής εργασίας", το νέο εφεύρημα της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ μετά την κατάργηση των stage».

Όπως σημειώνει σε ανακοίνωσή της η «Αυτόνομη Παρέμβαση», τα πρόγραμμα «ανακυκλώνει την ανεργία, διευρύνει τη φτώχια στην κοινωνία και οδηγεί στην πολιτική "ομηρία" χιλιάδες ανέργους».

Μάλιστα, όπως καταγγέλλει, «η υλοποίηση του προγράμματος ανατίθεται σε διάφορους ιδιωτικούς φορείς και ΜΚΟ, για να μην αποκτούν εργασιακά δικαιώματα, εδραιώνει ένα εργατικό πρότυπο, που ο εργαζόμενος θα υπό-απασχολείται, θα υπό-αμείβεται και θα εργάζεται προσωρινά, θα είναι ασυνδικάλιστος και θα είναι έρμαιο της εργοδοτικής αυθαιρεσίας και των πελατειακών μορφών εξουσίας. Ένας τύπος δηλ. εργαζομένου ο οποίος θα έχει μηδαμινή προοπτική αξιοπρεπούς διαβίωσης απ' την εργασία του».

Πατήστε εδώ για να διαβάσετε την ανακοίνωση της «Αυτόνομης Παρέμβασης».

Προσχέδιο νόμου για τα ΑΕΙ; Όχι ευχαριστώ

Του Σπύρου Σακελλαρόπουλου
Μόνιμου Επίκουρου Καθηγητή στο Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου


1. Εισαγωγή
Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Ανώτατη Παιδεία σίγουρα δεν αποτελούν κεραυνό εν αιθρία αλλά ένα αποτέλεσμα μιας δρομολογηθείσας διαδικασίας. Ο σκοπός από την αρχή της ήταν σαφής: η υπονόμευση της ιδέας της δημόσιας παιδείας. Έτσι από τους εκάστοτε κρατούντες, με την αρωγή των ΜΜΕ, δημιουργήθηκε η καρικατούρα μιας ανίατης δημόσιας ανώτατης παιδείας η οποία χρειάζεται ολιστικές τομές για να μπορέσει να «ιαθεί». Και οι τομές αυτές δεν μπορούν παρά να αποσκοπούν στην σχεδόν πλήρη αντικατάστασή της από μία ουσιαστικά ιδιωτικοποιημένη «δημόσια» εκπαίδευση. Για τους κυβερνώντες οι πολυπόθητοι στόχοι της «αριστείας» δεν μπορούν να επιτευχθούν παρά μόνο εάν το δημόσιο πανεπιστήμιο πάψει να είναι δημόσιο. Κατά συνέπεια τα ΑΕΙ θα πρέπει είτε να ιδιωτικοποιηθούν, είτε να καταργηθούν. Σε μία εποχή κυριαρχίας ακραίων νεοφιλελεύθερων λύσεων έπρεπε και η ανώτατη παιδεία να ιδιωτικοποιηθεί, μόνο που αυτό δεν μπορούσε να γίνει μέσω της άμεσης πώλησής της σε ιδιώτες . Ήταν ανάγκη να βρεθεί ένας άλλος τρόπος που ήταν η σύνδεσή της με το επιχειρείν. Έτσι ως εμπορευματοποιημένη η παιδεία θα αναδειχθεί σε μια ακόμα καπιταλιστική υπηρεσία όπως οι άλλες και θα οργανωθεί πάνω στη βάση της λειτουργίας της αγοράς.

Η δική μας θέση είναι ότι το γεγονός πως υπάρχουν πράγματι δυσλειτουργίες στα ελληνικά ΑΕΙ, όπως άλλωστε και σε όλες τις πλευρές τις ελληνικής κοινωνίας, δεν μπορεί να οδηγήσει στην ουσιαστική κατάργησή της όπως δεν μπορούμε να διανοηθούμε και την κατάργηση της ελληνικής κοινωνίας λόγω των χρόνιων στοιχείων παθογένειάς της!

Το συγκεκριμένο προσχέδιο νόμου χαρακτηρίζεται από μια σειρά αντιδραστικών τομών: μετατροπή των δημόσιων πανεπιστημίων σε οικονομικά προσοδοφόρους επιχειρηματικούς θεσμούς όπου όπως άλλοι αντίστοιχοι θεσμοί θα πιστοποιούνται συνεχώς για να αποδεικνύουν προς τη δυνάμει πελατεία τους το υψηλών επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών. Για να επιτευχθεί αυτό επιχειρείται η αποδυνάμωση των αυτοδιοικητικών στοιχείων των ΑΕΙ, η μετατόπιση της εξουσίας προς θεσμούς μη δημοκρατικά εκλεγμένους (Συμβούλιο, Πρύτανης, Κοσμητείες/ Κοσμήτορες, Ιδιωτική Ανώνυμος Εταιρεία του Πανεπιστημίου, ΑΔΙΠ), η εντατικοποίηση των σπουδών και πάνω από όλα η σύνδεση του πανεπιστημίου με το επιχειρηματικό πνεύμα.

Ας τα πάρουμε όλα αυτά με τη σειρά.

2) Η δημιουργία του Συμβούλιου διοίκησης και οι νέες αρμοδιότητες του Πρύτανη
Σύμφωνα με το προσχέδιο νόμου δημιουργείται «Συμβούλιο Διοίκησης», στο οποίο θα συμμετέχουν και κοινωνικοί φορείς εξωτερικοί προς τα πανεπιστήμια. Συγκεκριμένα αποτελείται από 15 μέλη, επτά εκ των οποίων θα είναι πρωτοβάθμιοι καθηγητές του Ιδρύματος, άλλοι επτά θα είναι «διαπρεπείς προσωπικότητες» που θα προέρχονται από χώρους εκτός του ΑΕΙ , ενώ θα υπάρχει και ένας αντιπρόσωπος των φοιτητών. Το Συμβούλιο συγκεντρώνει αρμοδιότητες α) επιτελικές όπως η στρατηγική και η ερευνητική πολιτική του ιδρύματος, β) διοικητικές όπως η εποπτεία του ιδρύματος γ) οικονομικές όπως η κατάρτιση προυπολογισμού και δ) κανονιστικές όπως η κατάρτιση του Οργανισμού του ιδρύματος και η έγκριση του εσωτερικού του κανονισμού.

Σε ό,τι αφορά τα 7 εκλεγμένα μέλη του Συμβουλίου που θα προέρχονται από την ακαδημαϊκή κοινότητα του οικείου ιδρύματος υπάρχει ο κίνδυνος να αποτελούν αμιγώς μέλη του πιο πολυάριθμού Τμήματος ή της μεγαλύτερης Σχολής (ας σκεφτούμε μόνο το μέγεθος της Ιατρικής σε κάθε πανεπιστημιακό ίδρυμα). Ταυτόχρονα τα 7 αυτά μέλη θα πρέπει να έχουν διοικητική εμπειρία στον ιδιωτικό ή στο δημόσιο τομέα. Δηλαδή ή θα πρέπει να έχουν καλές σχέσεις με τα κόμματα εξουσίας (πώς αλλιώς θα αποκτήσουν διοικητική εμπειρία;) ή θα πρέπει να έχουν αποτελέσει στελέχη του ιδιωτικού τομέα ώστε να μεταφέρουν τις εμπειρίες τους από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις σε αυτή τη νέα ιδιωτική επιχείρηση που δημιουργείται!

Από εκεί και πέρα προβλέπονται 7 μέλη που θα προέρχονται εκτός της ακαδημαϊκής κοινότητας (πολιτευτές, κληρικοί, επιχειρηματίες, στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης κλπ). Πρόκειται για κατάφωρη παραβίαση της συνταγματικής πρόβλεψης για αυτοδιοίκηση του πανεπιστημίου και για τη δημιουργία ενός συστήματος ετεροδιοίκησης. Είναι δε χαρακτηριστικό πως η θητεία των μελών αυτών μπορεί να φτάνει τις δύο τετραετίες (δηλαδή τα 8 χρόνια) με σαφή το κίνδυνο παγίωσης σχέσης συναλλαγής και αυταρχισμού. Με αυτό τον τρόπο επιχειρείται να παγιωθεί μια επιχειρηματική αντίληψη για τη διοίκηση των πανεπιστημίων, εφόσον με το πρόσχημα της «συμμετοχής της κοινωνίας» και της απόδοσης «κοινωνικής λογοδοσίας» επιδιώκεται πρωτίστως η παρουσία εκπροσώπων του επιχειρηματικού κόσμου μέσα στη διοίκηση των ΑΕΙ- γεγονός που δημιουργεί σημαντικούς κινδύνους συναλλαγής και ελέγχου με ξένα προς το Πανεπιστήμιο κέντρα εξουσίας.

Από την άλλη αναβαθμίζεται κατακόρυφα η εξουσία του Πρύτανη ο οποίος συγκεντρώνει ένα μεγάλο εύρος αρμοδιοτήτων ενώ η Σύγκλητος, το ανώτερο όργανο μέχρι σήμερα πανεπιστημιακής διοίκησης υποβαθμίζεται δραστικά σε απλό πάροχο γνώμης. Συγκεκριμένα ο Πρύτανης θα παίρνει τις κυριότερες αποφάσεις, θα λογοδοτεί στο Συμβούλιο και η Σύγκλητος θα εκφράζει απλώς τη γνώμη της. Ο Πρύτανης έχει δικαίωμα εκλογής για δύο συνεχόμενες τετραετείς θητείες, εκλέγεται από το Συμβούλιο ύστερα από εισήγηση τριμελούς επιτροπής που ορίζεται από αυτό, η ακαδημαϊκή κοινότητα δεν έχει λόγο σε όλα αυτά, ενώ μπορεί να είναι και αλλοδαπός! Ταυτόχρονα έχει το δικαίωμα για την κατανομή και την ανακατανομή των θέσεων των Καθηγητών χωρίς κανένα περιορισμό! Η νέα λειτουργία τού Πρύτανη θυμίζει πιο πολύ γενικό διευθυντή επιχείρησης που έχει να απολογηθεί μόνο στο ΔΣ των μετόχων που τον όρισε. Σε αυτό το πλαίσιο τού δίνεται το δικαίωμα του διορισμού (και εκλογής) αριθμό αναπληρωτών πρυτάνεων, ύστερα από έγκριση του Συμβουλίου (Σα να είναι ένας μικρός Πρωθυπουργός που διορίζει του Υπουργούς του!). Ταυτόχρονα αυτός, μόνος του, «μπορεί να λάβει συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση επειγόντων ζητημάτων, όταν τα αρμόδια όργανα διοίκησης του ιδρύματος, πλην του Συμβουλίου, αδυνατούν να λειτουργήσουν και να λάβουν αποφάσεις» (άρθρο 8, παράγραφος 17 εδάφιο ιβ).

Αυτό σημαίνει πως όταν κρίνεται (από ποιον άραγε;) πως δε λειτουργούν τα ακαδημαϊκά όργανα ο Πρύτανης περιβάλλεται με ένα status μονοκρατορίας

Σε επίπεδο λειτουργίας θεσπίζεται ο Οργανισμός που στην ουσία αποτελεί ένα «παρασύνταγμα» μέσα σε κάθε ίδρυμα αφού ορίζει πλήρως τη λειτουργία του Πανεπιστημίου επιχειρώντας να επιβάλει τη συμμόρφωση του με την επιχειρηματική λογική . Και δε φτάνει, απ’ ότι φαίνεται η έγκριση του Οργανισμού, αλλά θα υπάρχει περαιτέρω εξειδίκευση του βασικού του πλαισίου μέσω της κατάρτισης Εσωτερικού Κανονισμού, τον οποίο (πάλι) εισηγείται ο Πρύτανης, εκφράζει τη γνώμη της η Σύγκλητος και αποφασίζει το Συμβούλιο

3) Η οργάνωση των προπτυχιακών Σπουδών
Το βασικό χαρακτηριστικό είναι πως ανατρέπεται πλήρως η έννοια του Τμήματος και του πτυχίου που αυτό χορηγούσε, καθώς βασική ακαδημαϊκή μονάδα θα είναι η Σχολή και αυτή θα απονέμει τα πτυχία. Βασικό αποφασιστικό όργανο της Σχολής παύει να είναι η Συνέλευσή της και αναγορεύεται η Κοσμητεία η οποία αναλαμβάνει πολύ αποφασιστικές αρμοδιότητες πολλές από τις οποίες μέχρι τώρα ανήκαν στα Τμήματα: προγραμματισμός θέσεων καθηγητών, ορισμός επιτροπών κρίσης Καθηγητών, αξιολόγηση του διδακτικού έργου, έγκριση προγραμμάτων σπουδών από επιτροπές τις οποίες συγκροτεί η Κοσμητεία. Ο δε Κοσμήτορας δεν εκλέγεται από την ακαδημαϊκή κοινότητα αλλά επιλέγεται από το Συμβούλιο του Ιδρύματος και μπορεί να είναι μόνο πρώτης βαθμίδας. Ουσιαστικά δηλαδή δημιουργείται μια μετάθεση αρμοδιοτήτων από το Τμήμα προς την Κοσμητεία και μια υπερενίσχυση της εξουσίας του Κοσμήτορα ενώ παύει και η λειτουργία των τομέων.

Η δική μας προσέγγιση είναι πως αντίληψη των προγραμμάτων σπουδών ως ενοτήτων εντός μιας Σχολής ενισχύει τις τάσεις εξατομίκευσης των σπουδών και την υποκατάσταση του πτυχίου από έναν ατομικό φάκελο προσόντων. Με τον τρόπο αυτό πραγματοποιείται η μετάβαση στα εξατομικευμένα πτυχία και επιτυγχάνεται η πλήρης κατάργηση της έννοιας του ενιαίου πτυχίου. Από τη στιγμή που θα είναι η Σχολή και όχι το τμήμα (πρόγραμμα σπουδών με τη νέα ορολογία) που θα απονέμει πτυχία δημιουργούνται εύγλωττα ερωτήματα γιατί τι είδους πτυχίου θα είναι αυτά. Πχ από την Σχολή Υγείας θα βγαίνει κανείς Γιατρός, Οδοντίατρος ή Κτηνίατρος; Από τη ΝΟΠΕ θα βγαίνει νομικός, οικονομολόγος ή πολιτικός επιστήμονας;

Επιπλέον, τα προγράμματα σπουδών όλο και περισσότερο θα καθορίζονται με κριτήρια ανταπόκρισης στις ανάγκες της «αγοράς», εφόσον κάθε πρόγραμμα σπουδών θα πρέπει να πιστοποιείται από εξωτερικούς φορείς. Με αυτό τον τρόπο η Ανώτατη Αρχή Αξιολόγησης (ΑΔΙΠ- βλ. παρακ) μετατρέπεται σε παντοδύναμο όργανο και όλα τα προγράμματα σπουδών θα είναι εξαρτημένα για τη συνέχισή τους από τις θετικές αξιολογήσεις της- από τις οποίες θα εξαρτάται και μεγάλο μέρος της χρηματοδότησης. Έτσι η Πολιτεία απεμπλέκεται από το άγος, που στην πραγματικότητα είναι συνταγματική της υποχρέωση, για την χρηματοδότηση των ΑΕΙ και σχεδόν όλα περνούν στις αρμοδιότητες της ΑΔΙΠ (βλ. παρακ). Με αυτό τον τρόπο η χρηματοδότηση των ΑΕΙ γίνεται αντιληπτή όχι ως συνταγματική υποχρέωση της πολιτείας αλλά ως επιβράβευση μερικών από αυτά για την επίτευξη ορισμένων μετρήσιμων στόχων .

Επιπρόσθετα το ενιαίο πτυχίο δέχεται κι άλλα πλήγματα όπως είναι η εισαγωγή των πιστωτικών μονάδων, η δυνατότητα παροχής πτυχίων σε τρία, ακόμα και σε δύο χρόνια ! Η δε έμφαση στα τριετή προγράμματα οδηγεί σε ταυτόχρονη υποβάθμιση της ικανότητας άσκησης του επαγγέλματος και βλάπτει το δημόσιο συμφέρον.

Για τους φοιτητές προβλέπεται ο διαχωρισμός τους σε τρεις κατηγορίες α) ενεργούς φοιτητές (όσοι δεν έχουν υπερβεί τα μίνιμουμ χρόνια απόκτησης του πτυχίου συν δύο έτη) β) τους μερικής φοίτησης (όσοι επιλέγουν να κάνουν τις σπουδές τους σε διπλάσιο χρόνο λόγω εργασίας κλπ) γ) σε όσους έχουν υπερβεί τα ν+2 έτη σπουδών ή τα 2ν+4 αν προηγουμένως είχαν επιλέξει να είναι μερικής φοίτησης. Γιατί αυτοί οι διαχωρισμοί; Προφανώς γιατί αν δεν τελειώνει κανείς στο προβλεπόμενο διάστημα θα υφίσταται κυρώσεις. Και επειδή αυτό μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις, δεδομένου ότι όλο και περισσότεροι φοιτητές εργάζονται προσπαθώντας να ελαφρύνουν τις οικογένειές τους σε περίοδο κρίσης, γι’ αυτό προβλέπεται και η κατηγορία της μερικής φοίτησης. Με αυτό τον τρόπο αφενός εντατικοποιούνται οι σπουδές αφού υπάρχει μεγάλος αριθμός σχολών που η πλειοψηφία των φοιτητών αποφοιτούν μετά τα ν+2 έτη και αφετέρου μένει άδηλο τι θα συμβεί στη συνέχεια (διαγραφή, επιβολή διδάκτρων; ) ενώ η ευθύνη περνά σε κάθε ΑΕΙ ξεχωριστά. Τα τελευταία, ωστόσο, έχοντας μπροστά τους τη λαιμητόμο της αξιολόγησης και της υποχρηματοδότησης θα τους είναι πολύ δύσκολο να μη λάβουν ειδικά για μέτρα για όσους «υστερούν».

4) Οι Μεταπτυχιακές και οι Διδακτορικές Σπουδές
Πέρα από τη Κοσμητεία που αφορά τις προπτυχιακές σπουδές δημιουργείται και Κοσμητεία που αφορά τις μεταπτυχιακές και τις διδακτορικές σπουδές που έχει την πλήρη αρμοδιότητα για τη διοργάνωση μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών . Με αυτό τον τρόπο αφαιρούνται οι σχετικές αρμοδιότητες από τα Τμήματα (τα οποία επίσης αλλάζουν όνομα και αποκαλούνται Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών). Έτσι δημιουργείται ένα ακόμα κέντρο εξουσίας στο πανεπιστήμιο το οποίο και λόγω του αντικειμένου του θα έχει και πιο αναβαθμισμένο ρόλο (άλλο να διοικείς προπτυχιακές σπουδές χωρίς δίδακτρα και άλλο μεταπτυχιακές σπουδές με δίδακτρα και ερευνητικά προγράμματα υψηλών προϋπολογισμών). Επικεφαλής της συγκεκριμένης Κοσμητείας είναι Κοσμήτορας που επιλέγεται από το Συμβούλιο με τον ίδιο τρόπο που επιλέγονται και οι Κοσμήτορες των προπτυχιακών σχολών.

Σε ότι αφορά τα διδακτορικά περνάμε σε μια διπλή υποβάθμιση της επιστημονικής διατριβής, αφού τίθεται θέμα μαθημάτων μέχρι τα δύο πρώτα έτη:
Σύμφωνα με το άρθρο 30 παρ. 4 «Ο τρίτος κύκλος σπουδών συνίσταται στην παρακολούθηση προγράμματος διδακτορικών σπουδών, δύναται να περιλαμβάνει ανά πρόγραμμα σπουδών μαθήματα που αντιστοιχούν κατ’ ελάχιστον σε 60 και κατά μέγιστο σε 120 ακαδημαϊκές μονάδες»

Κατά συνέπεια ο υποψήφιος θα έχει όλο και λιγότερο χρόνο να ασχοληθεί με τη διατριβή του (μήπως αυτό οδηγήσει και σε επιβολή διδάκτρων στο διδακτορικό επίπεδο κάτι που δεν ίσχυε μέχρι τώρα;)

Από την άλλη τίθεται θέα διαφάνειας και αξιοκρατίας (αξίες για τις οποίες τόσο ανησυχεί το Υπουργείο ) αφού εκεί που ο υποψήφιος κρινόταν από μια επταμελή επιτροπή τώρα θα κρίνεται από μόνο δύο άτομα και χωρίς δημόσια διαδικασία με ότι συνεπακόλουθα δεοντολογίας και συναλλαγής μπορεί αυτό να δημιουργήσει.

Σύμφωνα με άρθρο 39, παράγραφοι 6 και 7: «Για κάθε υποψήφιο διδάκτορα ορίζεται από την κοσμητεία της σχολής τριμελής συμβουλευτική επιτροπή για την επίβλεψη και καθοδήγησή του… Η τελική αξιολόγηση και κρίση της διατριβής γίνεται από δύο εξεταστές, οι οποίοι ορίζονται με απόφαση της κοσμητείας ή των κοσμητειών των προπτυχιακών σχολών, ύστερα από εισήγηση της τριμελούς επιτροπής και έγκριση της κοσμητείας της σχολής μεταπτυχιακών σπουδών. Ο ένας εξεταστής είναι καθηγητής του ιδρύματος του ιδίου ή απολύτως συναφούς γνωστικού αντικειμένου με το αντικείμενο της διατριβής. Ο δεύτερος εξεταστής, επίσης του ίδιου ή απολύτως συναφούς γνωστικού αντικειμένου, είναι μέλος Α.Ε.Ι. του εξωτερικού ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις και μετά από ειδική αιτιολόγηση, του εσωτερικού, από τα μητρώα του άρθρου 26. Οι εξεταστές δεν μπορεί να είναι μέλη της τριμελούς επιτροπής.»
Θα πρέπει να σημειωθεί πως και σε αυτή την περίπτωση αναδεικνύεται η εξουσία της Κοσμητείας της Μεταπτυχιακής Σχολής η οποία ορίζει την τριμελή επιτροπή αλλά και τους δύο εξεταστές.

5) Η Σχολή δια βίου Μάθησης
Η δημιουργία ειδικής Σχολής Δια βίου Μάθησης (ως ισότιμη με τις άλλες δύο σχολές) πέραν του ότι εντείνει τη σύγχυση και τη γραφειοκρατικοποίηση δείχνει και την πολιτική σπουδή του Υπουργείου για την απαξίωση των πτυχίων. Δε θα αρκεί πια ένα πτυχίο και ίσως κάποια ενδοεπιχειρησιακή επιμόρφωση (που γινόταν με έξοδα της εταιρείας αφού αυτή, σε τελική ανάλυση, είχε να κερδίσει από αυτή τη διαδικασία) οι εργαζόμενοι θα είναι υποχρεωμένοι να επιστρέφουν συνεχώς στο πανεπιστήμιο για πρόσθετη, και με επ’ αμοιβή, κατάρτιση. Με αυτό τον τρόπο Πανεπιστήμιο θα μοιάζει πιο πολύ με ιδιωτικό εκπαιδευτήριο το οποίο θα με το αζημίωτο θα «βελτιώνει» τα προσόντα των εργαζομένων. Κατά συνέπεια τα τελικά κόστη όλης αυτής της διαρκούς «επιμόρφωσης» θα πέφτουν στους προϋπολογισμούς των ελληνικών οικογενειών που θα καλούνται να αναλάβουν πρόσθετα οικονομικά βάρη- και μάλιστα σε μια περίοδο καταθλιπτικής λιτότητας.

6) Αυταρχικές Μεθοδεύσεις
Υπάρχει πληθώρα διατάξεων οι οποίες περιορίζουν δραστικά τη δημοκρατική λειτουργία και εκπροσώπηση στο εσωτερικό του πανεπιστημίου. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε: α) η συμμετοχή ενός εκπροσώπου των εργαζομένων, χωρίς δικαίωμα ψήφου στις συνεδριάσεις του Συμβουλίου θα γίνεται μέσω της εκλογής του από ενιαίο ψηφοδέλτιο. Εδώ υπάρχουν δύο ολισθήματα: ι) πρώτο αντιδημοκρατικό ολίσθημα’ θα έχουν δικαίωμα ψήφου άσχετοι προς την ακαδημαϊκοί κοινότητα άνθρωποι αλλά όχι οι εργαζόμενοι ιι) δεύτερο αντιδημοκρατικό ολίσθημα’ είναι θέμα του συλλόγου των εργαζομένων ο τρόπος εκλογής του εκπροσώπου του και όχι της κρατικής εξουσίας. Με αυτό τον τρόπο επιχειρείται η απολιτικοποίηση των εκλογών και γίνεται προσπάθεια εξάλειψης των διαφορετικών αντιλήψεων που εκφράζονται μέσα από την ύπαρξη και λειτουργία παρατάξεων β) Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για την εκλογή του εκπροσώπου των φοιτητών, ο οποίος αντιπροσωπεύει και τους προπτυχιακούς και τους μεταπτυχιακούς και τους υποψήφιους διδάκτορες δηλαδή κατηγορίες με εντελώς διαφορετική θέση μέσα στο πανεπιστήμιο. Ταυτόχρονα υποψήφιος δεν μπορεί να είναι φοιτητής που έχει υπερβεί την ελάχιστη διάρκεια φοίτησης. Δηλαδή στενεύει η δεξαμενή από την οποία μπορεί να επιλεγεί. Από την άλλη σε περίπτωση που η ψήφος του φοιτητή μπορεί να κρίνει πολύ σημαντικές αποφάσεις, τότε αυτός είναι πιθανό να καταστεί υποκείμενο πιέσεων, συναλλαγών, διαφθοράς, το αντίθετο δηλαδή από τους διακηρυγμένους στόχους του Υπουργείου γ) όλα τα εσωτερικά μέλη του Συμβουλίου ανήκουν στη βαθμίδα του καθηγητή (παύει με αυτό τον τρόπο η εκπροσώπηση και των άλλων βαθμίδων στο σώμα της Συγκλήτου όπως ίσχυε μέχρι τώρα) δ) οι φοιτητές πια δεν ψηφίζουν ούτε για την εκλογή Κοσμήτορα ούτε για την εκλογή Πρόεδρου τμήματος (νυν Διευθυντή προγράμματος Σπουδών) ε) Η Σύγκλητος υποβαθμίζεται, δε συμμετέχουν σε αυτή ως ex officio μέλη οι Πρόεδροι των Τμημάτων ενώ για τα σημαντικότερα ζητήματα είτε απλώς εκφράζει γνώμη (πχ για τον Εσωτερικό Κανονισμό) είτε δεν έχει καθόλου λόγο (πχ για τα εξωτερικά μέλη του Συμβουλίου) στ) Μέχρι τώρα τα μέλη ΔΕΠ είχαν δικαίωμα να συμμετέχουν σε εκλογή ΔΕΠ μέχρι τη βαθμίδα στην οποία ανήκαν (ο Λέκτορας σε αυτή του Λέκτορα, ο Επίκουρος σε αυτή του Επίκουρου κοκ). Τώρα οι Επίκουροι Καθηγητές δεν μπορούν να συμμετέχουν στις διαδικασίες κρίσης των υποψήφιων Επίκουρων Καθηγητών η) περιορίζεται η δυνατότητα λήψης εκπαιδευτικών αδειών μόνο στις Αναπληρωτές και στους Καθηγητές θ) καταργείται η έννοια του Πανεπιστημιακού Ασύλου δεδομένου πως δεν υπάρχει καμία αναφορά σε αυτή και αντικαθίσταται από την αόριστη και παραπλανητική κατοχύρωση της ακαδημαϊκής ελευθερίας και έρευνας και έρευνας και την ελευθερίας έκφρασης και διακίνησης των ιδεών (άρθρο 4 του Νόμου), δικαιώματα τα οποία είναι πλήρως κατοχυρωμένα από το Σύνταγμα της χώρας (άρθρα 5, 14, 16 του Συντάγματος) και ισχύουν ήδη στο σύνολο τις Επικράτειας ι) τελευταίο αλλά καθόλου έσχατο: ο νόμος παύει τις ήδη εκλεγμένες διοικήσεις χωρίς αυτές να έχουν ολοκληρώσει τη θητεία τους!

Από εκεί και πέρα υπάρχουν και άλλες μορφές που τείνουν προς μια αυταρχικοποίηση οι οποίες αφορούν αποκλειστικά τους φοιτητές: α) φοιτητής που δεν εγγράφεται για δύο συνεχόμενα εξάμηνα διαγράφεται (τέτοια διάταξη μέχρι τώρα δεν υπήρχε) β) σε περίπτωση που δεν διδαχθούν τα 4/5 των προβλεπόμενων ωρών διδασκαλίας το μάθημα θεωρείται ως μη διδαχθέν κι αν γίνει εξέταση από τον διδάσκοντα μπορεί εκ των υστέρων να θεωρηθεί άκυρη! γ) σε αντίθεση με ότι συνέβαινε σε πολλά τμήματα με τους επί πτυχίω φοιτητές τώρα πια οι φοιτητές θα εξετάζονται υποχρεωτικά τον Φεβρουάριο στο μαθήματα του Χειμερινού Εξαμήνου και στον Ιούνιο στα μαθήματα του Εαρινού Εξαμήνου δ) υπάρχει μια αναφορά στο άρθρο 33, παράγραφος 10 σύμφωνα με την οποία «Μετά το πέρας της περιόδου κανονικής φοίτησης, που ισούται με τον ελάχιστο αριθμό των αναγκαίων για τη λήψη του πτυχίου εξαμήνων, σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών της σχολής, προσαυξανόμενων κατά τέσσερα εξάμηνα, οι φοιτητές, προκειμένου να εγγραφούν στα εξάμηνα, πρέπει να πληρούν τους όρους και τις προϋποθέσεις που καθορίζονται στον Οργανισμό.»

Αυτό σημαίνει πως θα τεθούν κάποιες προϋποθέσεις για τον αν και ποιοι θα μπορούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους

ε) Για τα συγγράμματα το άρθρο 37 παράγραφος 2 προβλέπει πως
«Από το ακαδημαϊκό έτος 2014-15 παύει η διανομή των διδακτικών συγγραμμάτων στους φοιτητές με δαπάνες του Δημοσίου και θεσπίζεται η υποχρέωση ανάρτησης στο διαδίκτυο της αναλυτικής ύλης των παραδόσεων/σημειώσεων των μαθημάτων που διδάσκουν οι καθηγητές όλων των βαθμίδων».

Έτσι, και δεδομένου πως η αναλυτική ύλη δεν θα μπορεί να καλύψει το εύρος του γνωστικού αντικειμένου κάθε μαθήματος, οι φοιτητές θα αναγκάζονται να τα αγοράζουν από το ελεύθερο εμπόριο στ) υπάρχει σαφής παρέμβαση στις λειτουργίες των φοιτητικών συλλόγων αφού πέραν της υποχρεωτικής εκλογής εκπροσώπων στα ακαδημαϊκά όργανα μέσω ενιαίου ψηφοδελτίου προβλέπεται και δυνατότητα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας- πρακτικής που δεν έχει υιοθετηθεί σε κανενός άλλου είδους θεσμική εκπροσώπηση είτε αυτή αφορά σωματεία εργαζομένων είτε αφορά εθνικές εκλογές επειδή εμπεριέχει πολλαπλούς κινδύνους υφαρπαγής της ψήφου.

7) Καταργήσεις Ιδρυμάτων, Σχολών, Τμημάτων
Με πρόσχημα τον ανορθολογικό χαρακτήρα με τον οποίο έγινε μέχρι τώρα η περιφερειακή κατανομή και ανάπτυξη των ελληνικών ΑΕΙ, προβλέπεται, μέσω έκδοσης προεδρικού διατάγματος και όχι νόμου (!) ενός είδους πανεπιστημιακός «Καλλικράτης». Όπως αναφέρει η παράγραφος 6 του άρθρου 7 «Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Οικονομικών και Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου του οικείου ιδρύματος και της ΑΔΙΠ, μπορούν να συγχωνεύονται, κατατέμνονται, μετονομάζονται, αλλάζουν έδρα και καταργούνται Α.Ε.Ι., καθώς επίσης και να ιδρύονται, συγχωνεύονται, κατατέμνονται, μετονομάζονται, αλλάζουν έδρα και καταργούνται σχολές..» κι ακολουθούν μια σειρά από γενικόλογες αιτιολογίες (κοινωνικοί λόγοι, επιστημονικά κριτήρια) που μια πολιτική εξουσία μπορεί πάντα να επικαλεστεί αν έχει προαποφασίσει το κλείσιμο Ιδρυμάτων, Σχολών και Τμημάτων.

Αυτά σε απλά ελληνικά σημαίνουν κλείσιμο Τμημάτων καταρχήν στην περιφέρεια, υποχρεωτικές συγχωνεύσεις Τμημάτων, περιορισμό και απολύσεις προσωπικού. Έτσι για πρώτη φορά μετά από 3 δεκαετίες θα περάσουμε σε ριζική συρρίκνωση της συνολικής πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση και σε σημαντικό περιορισμό των διαθέσιμων θέσεων στο δημόσιο Πανεπιστήμιο.

8) Για το Εκπαιδευτικό Προσωπικό
Σε ότι, αφορά το εκπαιδευτικό προσωπικό δημιουργούνται τρεις βαθμίδες (Επίκουροι, Αναπληρωτές, Καθηγητές). Οι Επίκουροι δεν είναι μόνιμοι και μπορούν να υπηρετήσουν τέσσερα χρόνια και ύστερα από κρίση άλλα τέσσερα χρόνια. Στη συνέχεια με ανοικτή διαδικασία μπορούν να εκλεγούν στη βαθμίδα του Αναπληρωτή, εφόσον φυσικά υπάρχουν διαθέσιμα κονδύλια. Αν δεν γίνει αυτό απολύονται. Οι Αναπληρωτές και οι Καθηγητές είναι μόνιμοι. Η εκλογή στη βαθμίδα του Καθηγητή γίνεται με κλειστή διαδικασία ύστερα από τουλάχιστον τετραετή παραμονή στη βαθμίδα του Αναπληρωτή. Οι Καθηγητές κάθε πέντε χρόνια και οι Αναπληρωτές το αργότερο μετά από 8 χρόνια υπηρεσίας, κρίνονται και αξιολογούνται από πενταμελή εξωτερική επιτροπή. Σε περίπτωση που κριθούν αρνητικά μένει στη διακριτική ευχέρεια του οργανισμού αν θα υποστούν κυρώσεις (πχ αν θα μπορούν να επιβλέπουν διατριβές ή να διδάσκουν σε μεταπτυχιακά μαθήματα) Στο κάτω μέρος της πυραμίδας δημιουργείται μια κατηγορία διδασκόντων, οι Λέκτορες, οι οποίοι συνάπτουν ατομική σύμβαση με το ίδρυμα διάρκειας από ένα ως τρία χρόνια και συνολικά δεν μπορούν να υπηρετήσουν πάνω από 5 χρόνια στο ίδιο ίδρυμα.

Είναι ενδιαφέρον πως πουθενά δεν αναφέρεται ο αριθμός ωρών που θα πρέπει να διδάσκουν οι καθηγητές. Αυτό κατά τη γνώμη μας έχει μια διπλή διάσταση: από τη μια πολιτικές αναστολής προσλήψεων, όπως αυτή την περίοδο, μπορεί να οδηγήσουν τους καθηγητές να διδάσκουν μεγάλο αριθμό ωρών, από την άλλη ανοίγει το δρόμο ώστε καθηγητές που κρίνονται ως «παραγωγικοί» και φέρνουν προγράμματα στο πανεπιστήμιο να μη διδάσκουν καθόλου. Έτσι στη βάση των παραπάνω γίνεται προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα εκπαιδευτικό προσωπικό δύο κατηγοριών. Από τη μια θα υπάρχει μια κατηγορία που θα θυμίζει τους παλιούς βοηθούς (υποψήφιοι διδάκτορες και λέκτορες) οι οποίοι θα επιφορτίζονται με τη διδασκαλία. Από την άλλη θα υπάρχουν οι τρεις βαθμίδες ΔΕΠ, οι οποίες θα αναλώνονται κυρίως στο να βρίσκουν τα απαραίτητα κονδύλια για να λειτουργεί το Πανεπιστήμιο.

Σχετικά με την εκλογή των μελών ΔΕΠ αυτή θα γίνεται από επταμελείς επιτροπές (ενώ τώρα τα σχετικά εκλεκτορικά σώματα αποτελούνται από 11 μέλη το μίνιμουμ μέχρι 30 μέλη το μάξιμουμ) εκ των οποίων μόνο τέσσερα μέλη θα ανήκουν στο ΑΕΙ, και τα υπόλοιπα τρία θα προέρχονται από άλλα ΑΕΙ του εσωτερικού ή του εξωτερικού. Αυτό από τη μια μειώνει το εύρος του εκλεκτορικού σώματος (γεγονός που πιο εύκολα οδηγεί σε χειραγωγήσεις- πόσο μάλλον που η κρίση δε θα γίνεται με δημόσια διαδικασία) και από την άλλη η εμμονή στην παρουσία καθηγητών από το εξωτερικό προδίδει (πέραν των άλλων προβλημάτων για το πώς θα κρίνουν αλλοδαποί καθηγητές όσο κείμενα είναι στα ελληνικά- εκτός αν θεωρήσουμε πως θα πρέπει να καταργηθούν οι ελληνόγλωσσες επιστημονικές εργασίες ) φανερώνει και μια αποικιοκρατικού τύπου αντίληψη- μάλλον πρωτόγνωρη σε παγκόσμιο επίπεδο. Αν και δεν μπορεί κανείς να διαφωνεί με την προώθηση της διεθνούς επικοινωνίας σε ζητήματα επιστήμης, η τόσο μεγάλη εμμονή σε διαδικασίες εκλογής από διεθνή εκλεκτορικά σώματα φαίνεται να υποδηλώνει πως κυρίως στο εξωτερικό παράγεται επιστήμη με αποτέλεσμα να διακυβεύεται η αυτοδιοίκηση των ΑΕΙ. Αν τίθεται θέμα διαφάνειας θα θυμίσουμε πως διαφάνεια στις διαδικασίες εκλογής μελών ΔΕΠ προβλέπεται ούτως ή άλλως από τον ισχύοντα νόμο, σύμφωνα με τον οποίο το ένα τρίτο του εκλεκτορικού σώματος προέρχεται από εξωτερικούς εκλέκτορες. Στο πλαίσιο αυτής της αντίληψης έρχεται να προστεθεί και η προϋπόθεση γραπτής επιστολής από τέσσερις καθηγητές του εξωτερικού που να αναφέρεται στα θετικά της συγκεκριμένης υποψηφιότητας. Οι τέσσερις αυτοί καθηγητές καθώς και η επταμελής επιτροπή θα πρέπει να επιλέγονται από μητρώα που έχει συντάξει η κοσμητεία. Με αυτό τον τρόπο η κοσμητεία αποκτά πολύ μεγάλη εξουσία αφού οι κρίσεις των διδασκόντων θα εξαρτώνται από το ποιος , σε παγκοσμια κλίμακα!!!!!, έχει περιληφθεί σε αυτό το μητρώο και ποιος όχι.

Η μη μονιμότητα της θέσης του επίκουρου καθηγητή θα σηματοδοτεί τη μεγαλύτερη πίεση στα μέλη της βαθμίδας αυτής για ανεύρεση προγραμμάτων, κονδυλίων, χορηγιών κλπ. Η τάση αυτή θα είναι ενυπάρχουσα και στις δύο ανώτερες βαθμίδες αφού όποιος δεν αποδεικνύεται «παραγωγικός» από την προβλεπόμενη διαρκή διαδικασία αξιολόγησης θα κινδυνεύει να υποστεί μια σειρά από περιορισμούς των αρμοδιοτήτων του. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η έμφαση στην «παραγωγικότητα» των μελών ΔΕΠ σύμφωνα με αυτές τις ρυθμίσεις δεν σημαίνει και ενίσχυση της ποιότητας του έργου των πανεπιστημιακών, καθώς η τελευταία δεν μπορεί να κρίνεται με όρους ποσοτικούς, αλλά με όρους ποιοτικούς, που έχουν να κάνουν και με την ιδιαιτερότητα της κάθε επιστήμης. Άλλωστε, στη φύση του Πανεπιστημίου ενυπάρχει η αξιολόγηση του «έργου» - και όχι της «παραγωγικότητας» - των πανεπιστημιακών μέσα από διαδικασίες κρίσης του έργου τους από τους ομότιμους ειδικούς σε ένα γνωστικό αντικείμενο. Επιπλέον, οι συνεχείς κρίσεις, που θα αφορούν ακόμα και τους πρωτοβάθμιους καθηγητές, δημιουργούν ένα πλαίσιο γενικευμένης εργασιακής επισφάλειας σε αντιπαράθεση με την ανάγκη ύπαρξης ενός καθεστώτος σταθερότητας για την πραγματοποίηση του διδακτικού και του ερευνητικού έργου - παραμέτρου απαραίτητης για την ομαλή ανάπτυξη του παιδαγωγικού και εκπαιδευτικού έργου.

9) Δημιουργία Πανεπιστημιακής Ανώνυμης Εταιρείας
Στο πλαίσιο της αύξησης των λειτουργιών του πανεπιστημίου με ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια δημιουργείται με Προεδρικό διάταγμα μονομετοχική ανώνυμη εταιρεία με σκοπό σύμφωνα με το άρθρο 58 παράγραφος 5 τη «α) η διαχείριση και διάθεση κονδυλίων που προέρχονται από οποιαδήποτε πηγή, πλην του τακτικού προϋπολογισμού και του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, και προορίζονται για την κάλυψη δαπανών, οποιουδήποτε είδους, που είναι απαραίτητες για τις ανάγκες ερευνητικών, εκπαιδευτικών, επιμορφωτικών, αναπτυξιακών, καθώς και έργων συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, κατάρτισης και δια βίου μάθησης και έργων για την παροχή επιστημονικών, τεχνολογικών και καλλιτεχνικών υπηρεσιών, την εκπόνηση ειδικών μελετών, την εκτέλεση δοκιμών, μετρήσεων, εργαστηριακών εξετάσεων και αναλύσεων, την παροχή γνωμοδοτήσεων και πραγματογνωμοσυνών , τη σύνταξη προδιαγραφών για λογαριασμό τρίτων, τη διαμόρφωση και εκτέλεση επιστημονικών, ερευνητικών, πολιτιστικών και αναπτυξιακών προγραμμάτων ως και άλλων σχετικών υπηρεσιών με πιστώσεις από το αποθεματικό του για λογαριασμό και προς όφελος του ιδρύματος και β) η πλήρης καταγραφή, αξιοποίηση και διαχείριση της κινητής και ακίνητης περιουσίας του ιδρύματος.»

Το ότι η συγκεκριμένη ιδιωτική εταιρία θα λειτουργεί αμιγώς ως τέτοια, και δεν γίνεται απλώς για να παρακάμψει γραφειοκρατικές αγκυλώσεις του δημόσιου λογιστικού, φαίνεται από την παράγραφο 6 που αναφέρει πως

«Για την επίτευξη των παραπάνω σκοπών, το ν.π.ι.δ. μεριμνά για:
α) τη λήψη χρηματοδοτήσεων οποιασδήποτε μορφής, περιλαμβανομένης της έκδοσης ομολογιών και της τιτλοποίησης απαιτήσεων κατά την έννοια των άρθρων 10 και 11 ν. 3156/2003, καθώς και την αποδοχή, δωρεών, κληρονομιών, κληροδοσιών και άλλων χαριστικών παροχών από οποιαδήποτε πηγή, δημόσια ή ιδιωτική, ημεδαπή ή αλλοδαπή, επ’ ονόματι του ιδρύματος ή και του ν.π.ι.δ., με τη δυνατότητα παροχής οποιασδήποτε ασφάλειας για το σκοπό αυτό (υπογ. ΣΣ),
β) την έναντι αμοιβής ή συμμετοχής είσπραξη δικαιωμάτων του ιδρύματος ή και του ν.π.ι.δ. για την παροχή υπηρεσιών προς τρίτους,
γ) τη διενέργεια οποιασδήποτε άλλης πράξης, με την οποία επιδιώκεται η αύξηση της περιουσίας του ιδρύματος ή και του ν.π.ι.δ. και η βελτίωση της αποδοτικότητάς της, με γνώμονα πάντοτε την εξασφάλιση μέσων και πόρων για την ενίσχυση της εκπαιδευτικής και ερευνητικής διαδικασίας και ανάπτυξης του Α.Ε.Ι.»

Και για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία για το ποιες θα πρέπει να είναι οι κύριες δραστηριότητες του νέου Πανεπιστημίου ακολουθεί και η παράγραφος 7:

«Με το π.δ. της παρ. 2 καθορίζονται περαιτέρω οι δραστηριότητες που εμπίπτουν στον σκοπό του, ιδίως:
α) η διαχείριση και διάθεση κονδυλίων για τη φύλαξη του Α.Ε.Ι., τις παροχές φοιτητικής μέριμνας, τη λειτουργία φοιτητικών εστιών και λεσχών,
β) η εκπόνηση μελετών και η εκτέλεση ή η διαχείριση ερευνητικών και τεχνολογικών ή αναπτυξιακών προγραμμάτων και έργων για την προώθηση των δικών του σκοπών ή τρίτων που αποβλέπουν στην επίλυση προβλημάτων εφαρμογής και αξιοποίησης των επιστημονικών γνώσεων ή βρίσκονται σε δοκιμαστικό στάδιο και τα οποία εμπίπτουν στους πιο πάνω τομείς της παρ. 5.
γ) η συνεργασία με φορείς της ημεδαπής ή αλλοδαπής για την προώθηση, μεταξύ άλλων, της οικονομικής αξιοποίησης των αποτελεσμάτων της έρευνας και της διασύνδεσής της με την παραγωγική διαδικασία, ιδίως με:
-την ανάληψη τεχνολογικών αξιολογήσεων ή αποτιμήσεων προτεινόμενων ή
σε εξέλιξη ευρισκόμενων ερευνητικών εργασιών,
-την παραγωγή προϊόντων σε μικρή κλίμακα,
-τη διεξαγωγή έρευνας αγοράς,
-τη συνδρομή για την κατοχύρωση εφευρέσεων,
-την παροχή συμβουλών και υπηρεσιών,
δ) η συνεργασία με τους διεθνείς οργανισμούς, την Ευρωπαϊκή Ένωση, το δημόσιο, τα ν.π.δ.δ., τους οργανισμούς τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης, τους συνεταιρισμούς, και άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς για την εκπλήρωση των σκοπών του,
ε) η μέριμνα για την προώθηση της διασύνδεσης της έρευνας με την παραγωγική διαδικασία σε συνεργασία με τα Α.Ε.Ι. της χώρας καθώς και με άλλα ερευνητικά και τεχνολογικά ιδρύματα και φορείς του εσωτερικού ή του εξωτερικού,
στ) η συνεργασία με τεχνολογικούς φορείς του εσωτερικού ή του εξωτερικού με σκοπό τη σύζευξη της έρευνας με την παραγωγή, τη δημιουργία συστηματικών δεσμών συνεργασίας και την προώθηση αξιοποίησης των ερευνητικών αποτελεσμάτων,
ζ) η συνεργασία στο εσωτερικό και στο εξωτερικό με εμπειρογνώμονες και κάθε είδους φορείς ειδικευμένους σε θέματα των δραστηριοτήτων του για την προώθηση των σκοπών του, με δυνατότητα ανάθεσης σε αυτούς ερευνητικών και λοιπών έργων,
η) η παροχή ειδικής εκπαίδευσης σε επιστήμονες με την οργάνωση και χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων, σεμιναρίων, συνεδρίων, υποτροφιών, δημοσιεύσεων, εκδόσεων και συνεδρίων,
θ) η παροχή ειδικής επιμόρφωσης, θερινών μαθημάτων και προγραμμάτων δια βίου μάθησης για λογαριασμό και με χρηματοδότηση των ενδιαφερόμενων ατόμων και φορέων του ιδιωτικού ή/και του δημόσιου τομέα,
ι) η παραγωγή και διάθεση προϊόντων και η παροχή υπηρεσιών έναντι τιμήματος σχετικά με τους ερευνητικούς στόχους του ιδρύματος, αυτοτελώς ή μετά από σύσταση θυγατρικών εταιρειών ή σε συνεργασία με άλλους φορείς ή με τη συμμετοχή του σε οποιοδήποτε παραγωγικό φορέα ή επιχείρηση, στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό,
ια) η εκχώρηση ή διάθεση άδειας εμπορικής εκμετάλλευσης προϊόντων πνευματικής ή βιομηχανικής ιδιοκτησίας, έναντι τιμήματος που καθορίζεται συμβατικά σε άλλο οργανισμό ή επιχείρηση οποιασδήποτε μορφής,
ιβ) η ίδρυση εταιρειών τεχνολογικής βάσης–έντασης γνώσης (spin off) για την οικονομική ή κοινωνική αξιοποίηση ή εκμετάλλευση των ερευνητικών αποτελεσμάτων ή η συμμετοχή στην ίδρυσή τους με ομάδες επιστημόνων ή σε συνεργασία με άλλους παραγωγικούς φορείς, σύμφωνα με το άρθρο 23 του ν. 2841/1999 (Α΄ 199), όπως εκάστοτε ισχύει,
ιγ) η ίδρυση εκδοτικού οίκου ή συμμετοχή σε επιχειρήσεις αξιοποίησης των ερευνητικών αποτελεσμάτων και της γνώσης είτε με τη σύσταση θυγατρικής επιχείρησης οποιασδήποτε μορφής για την εμπορική εκμετάλλευσή της, είτε με τη συμμετοχή σε από κοινού δραστηριότητα εκμετάλλευσης με άλλους οργανισμούς ή επιχειρήσεις,
ιδ) η ανάπτυξη οποιασδήποτε άλλης δραστηριότητας συναφούς με τους πιο πάνω σκοπούς του και
ιε) η ανάθεση υπηρεσιών, έργων και προμηθειών.»
Αν και είναι αρκετά εύγλωττο το τι πάει να γίνει πολύ σύντομα μόνο να αναφέρουμε πως η εταιρία αυτή θα ασχολείται με την ανάπτυξη επιχειρηματικών πρακτικών σε ό,τι αφορά την έρευνα, την εμπορία ευρεσιτεχνιών και την «αξιοποίηση» της περιουσίας των ιδρυμάτων εκφεύγοντας του δημόσιου ελέγχου. Με αυτούς τους τρόπους θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο η πίεση προς τους διδάσκοντες ώστε να φέρνουν ανταγωνιστικά προγράμματα καθώς μόνο έτσι θα ενισχύεται η χρηματοδότηση των ιδρυμάτων. Όσοι κλάδοι και αντικείμενα δεν κατορθώνουν να κερδίσουν χορηγίες θα αντιμετωπίσουν την προοπτική του οριστικού μαρασμού. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η πρόβλεψη (άρθρο 58 παράγραφος 3 στ) για πρόσθετες παροχές στους «παραγωγικούς» καθηγητές. Αυτό το bonus σε περιόδους λιτότητας δημιουργεί την αίσθηση πως μέσω του νέου μισθολογίου θα μειωθούν οι μισθοί των πανεπιστημιακών σε ένα μίνιμουμ επίπεδο και από εκεί και πέρα θα αρχίσει ένας διαγκωνισμός για την απόκτηση των έξτρα παροχών που, σίγουρα, δε θα είναι για όλους. Έτσι στην πραγματικότητα καταργείται το ενιαίο μισθολόγιο των Πανεπιστημιακών. Το Κράτος θα εγγυάται ένα ελάχιστο όριο και στη συνέχεια ο Πανεπιστημιακός θα πρέπει να προχωρά σε ατομική διαπραγμάτευση σε συμφωνία με την εταιρία.

Τελευταίο αλλά καθόλου έσχατο, οι φοιτητές θα πρέπει να εύχονται η εταιρία να παρουσιάζει κερδοφορία δεδομένου πως η φοιτητική μέριμνα μεταβιβάζεται σε αυτή ενώ και το ύψος των σχετικών θα καθορίζεται από το αν υπάρχουν κέρδη από την αξιοποίηση της πανεπιστημιακής περιουσίας ή τα ερευνητικά προγράμματα.   
10) Ο ρόλος της ΑΔΙΠ
α) Η διαδικασία αξιολόγησης
Το πνεύμα του νομοσχεδίου διαπνέεται από την αντίληψη πως δε θα είναι το Υπουργείο που θα εγκρίνει τη λειτουργία και τις δραστηριότητες των ΑΕΙ αλλά η Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ) η οποία θα ασκεί το ρόλο του γενικού επιθεωρητή του βαθμούς προσαρμογής στο όλο πλαίσιο του νομοσχεδίου.

Έτσι η ΑΔΙΠ
«α) Πιστοποιεί περιοδικά την ποιότητα:
αα) των εσωτερικών συστημάτων διασφάλισης της ποιότητας των Α.Ε.Ι. που προβλέπονται στο άρθρο 14 και ββ) των προγραμμάτων σπουδών ανώτατης εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένων και των προγραμμάτων σύντομου κύκλου, δια βίου μάθησης, εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, καθώς και συνεργασίας με άλλα εκπαιδευτικά ή ερευνητικά ιδρύματα της ημεδαπής ή της αλλοδαπής.
β) Εισηγείται στον Υπουργό Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, καθώς και τις διοικήσεις των Α.Ε.Ι., τρόπους και μέσα για τη συνεχή διασφάλιση υψηλής ποιότητας στην ανώτατη εκπαίδευση.»

Το βασικό είναι το α). Η ΑΔΙΠ έχει ως αποστολή τη διαρκή επιθεώρηση των ιδρυμάτων με στόχο τη διασφάλιση της διαρκούς προσαρμογής τους στις απαιτήσεις του επιχειρηματικού πανεπιστημίου μέσω των διαδικασιών πιστοποίησης:  «Η πιστοποίηση είναι διαδικασία εξωτερικής αξιολόγησης με βάση συγκεκριμένα, προκαθορισμένα, διεθνώς αποδεκτά και εκ των προτέρων δημοσιοποιημένα ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια και δείκτες. Σκοπός της πιστοποίησης είναι η εξωτερική διασφάλιση της ποιότητας της ανώτατης εκπαίδευσης, καθώς και η αποτελεσματικότητα και διαφάνεια της συνολικής λειτουργίας των Α.Ε.Ι.»

Και πώς γίνεται η όλη αυτή διαδικασία; Η ΑΔΙΠ συγκροτεί μια επιτροπή αξιολογήσης η οποία συντάσσει έκθεση πιστοποίησης, που υποβάλλεται στο Συμβούλιο της Αρχής. Η απόφαση του Συμβουλίου της Αρχής μπορεί να είναι θετική, θετική υπό όρους ή αρνητική. Αν είναι θετική έχει διάρκεια ισχύος μέχρι 8 έτη. Αλλά ακόμα και αν είναι θετική, το ΑΕΙ δεν επαναπαύεται αφού
«Κατά τη διάρκεια της ισχύος της θετικής απόφασης πιστοποίησης, το Συμβούλιο της Αρχής, αυτεπαγγέλτως ή ύστερα από σχετικό ερώτημα του Υπουργού Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, μπορεί να εξετάζει αν τα κριτήρια πιστοποίησης εξακολουθούν να ικανοποιούνται. Αν τα κριτήρια πιστοποίησης δεν ικανοποιούνται, το Συμβούλιο της Αρχής ανακαλεί την απόφαση πιστοποίησης και ενημερώνει αμελλητί τον Υπουργό Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων» !

Αν πάλι τα πράγματα δεν πάνε καλά τότε
«Αν εκδοθεί αρνητική απόφαση πιστοποίησης, ο Υπουργός Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων δύναται, με απόφασή του, να περιορίσει τη χρηματοδότηση του ιδρύματος και την εισαγωγή νέων φοιτητών στο πρόγραμμα σπουδών ή το ίδρυμα, ανάλογα με το αντικείμενο της πιστοποίησης (πρόγραμμα σπουδών ή εσωτερικό σύστημα διασφάλισης της ποιότητας του ιδρύματος). Στους φοιτητές των προγραμμάτων σπουδών ή των ιδρυμάτων αυτών δίνεται η δυνατότητα συνέχισης των σπουδών τους σε άλλο πιστοποιημένο πρόγραμμα σπουδών ή ίδρυμα »

Τι σημαίνουν τα παραπάνω που διατυπώνονται με ένα κάπως αποκρυπτικό λόγο; Είτε πως το ίδρυμα/ πρόγραμμα σπουδών σημαδεύεται ως «αποτυχόν» και κλείνει (τι νόημα αλλιώς έχει η δυνατότητα μετεγγραφής των φοιτητών;) είτε πως χαρακτηρίζεται ως επιστημονικά ελλιπές και επειδή είναι μεγάλο το όνειδος οι φοιτητές του μπορούν να μετεγγραφούν σε ομοταγές ίδρυμα/ πρόγραμμα σπουδών! Βέβαια προκύπτει το ερώτημα του τι θα γίνει αν, για παράδειγμα, όλες οι Ιατρικές πλην της Αθήνας βαθμολογηθούν κάτω από τη βάση; Ξαφνικά θα μεταφερθούν όλοι οι φοιτητές ιατρικής στην Αθήνα;

Συνολικά ιδωμένη η δραστηριότητα της ΑΔΙΠ αποκαλύπτει την εκπονούμενη στρατηγική του Υπουργείου Παιδείας: καμία ακαδημαϊκή αυτοτέλεια, συνεχείς έλεγχοι από την ΑΔΙΠ (σε σημείο που να θυμίζει τον αλήστου μνήμης σχολικό επιθεωρητή…), διαρκείς πιέσεις με επίκεντρο τη χρηματοδότηση και δημιουργία ενός κλίματος υπακοής στην πολιτική εξουσία και τα επιχειρηματικά κέντρα και όχι ανάπτυξη της ελεύθερης και αδέσμευτης επιστημονικής έρευνας. Αλήθεια, η πολιτική εξουσία τέτοιου είδους πολίτες θέλει να διαμορφώνονται από τα Πανεπιστήμια;

β) Οι συμφωνίες προγραμματικού σχεδιασμού
Αλλά δεν είναι μόνο η διαδικασία αξιολόγησης στις αρμοδιότητες της ΑΔΙΠ. Η αξιολόγηση διαπλέκεται και με τη σύναψη τετραετών συμφωνιών προγραμματικού σχεδιασμού μεταξύ ΑΕΙ και Υπουργείου.

Έτσι σύμφωνα με το άρθρο 45
«Απαραίτητη προϋπόθεση για την ίδρυση και λειτουργία όλων των προγραμμάτων σπουδών, καθώς και την αναγνώριση των πτυχίων και των τίτλων σπουδών που αυτά απονέμουν, είναι η πιστοποίησή τους σύμφωνα με τις διαδικασίες και τα κριτήρια της ΑΔΙΠ σύμφωνα με τα άρθρα 68 επ. Για τη χρηματοδότησή τους από το κράτος απαιτείται και η συμπερίληψή τους στις συμφωνίες προγραμματικού σχεδιασμού του άρθρου 62».

Τι είναι οι συμφωνίες προγραμματικού σχεδιασμού;
«α) Κάθε Α.Ε.Ι. συντάσσει τετραετές ακαδημαϊκό – αναπτυξιακό πρόγραμμα. Το πρόγραμμα αυτό καθορίζει τους στόχους του, την ιδιαίτερη εκπαιδευτική και ερευνητική του φυσιογνωμία, στρατηγική, δομή και λειτουργία στο πλαίσιο της αποστολής των ιδρυμάτων και κινείται εντός των προβλεπόμενων ορίων του κρατικού προϋπολογισμού και του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων για την ανώτατη εκπαίδευση. β) Οι κατευθύνσεις του προγράμματος επί των οποίων βασίζονται οι συμφωνίες προγραμματικού σχεδιασμού καθορίζονται από το Συμβούλιο του ιδρύματος, ύστερα από γνώμη των κοσμητειών των σχολών.»
Και αφού συνταχθεί η εισήγηση κάθε ΑΕΙ τι ακολουθεί;
«Για την εκτίμηση της εισήγησης αυτής, εκ μέρους του Υπουργού Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, λαμβάνεται υπόψη, ιδίως, η συμμόρφωση προς τα αποτελέσματα της διαδικασίας αξιολόγησης και πιστοποίησης, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στον παρόντα νόμο. Εφόσον, με κοινή απόφαση των Υπουργών Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων και Οικονομικών, εγκριθεί ως προς το οικονομικό σκέλος το τετραετές ακαδημαϊκό-αναπτυξιακό πρόγραμμα, υπογράφεται μεταξύ του Υπουργού Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων και του αντίστοιχου ιδρύματος, δια του πρυτάνεως, δεσμευτική συμφωνία προγραμματικού σχεδιασμού ως προς την πραγματοποίηση των στόχων του τετραετούς ακαδημαϊκού-αναπτυξιακού προγράμματος, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Εάν, με ευθύνη του ιδρύματος, δεν καταρτιστεί τετραετές ακαδημαϊκό- αναπτυξιακό πρόγραμμα, αναστέλλεται κάθε κρατική χρηματοδότηση προς το ίδρυμα με εξαίρεση τους πόρους για τη μισθοδοσία όλων των κατηγοριών προσωπικού, για την κάλυψη λειτουργικών δαπανών και για τη φοιτητική
Μέριμνα».

Κατά συνέπεια αν διαπιστωθεί από την πολιτική εξουσία πως το συγκεκριμένο ΑΕΙ δεν έχει «συμμορφωθεί» προς τις υποδείξεις της ΑΔΙΠ τότε θα υπάρξει σημαντική μείωση της χρηματοδότησής του! Άλλο ένα πλήγμα στην αυτοτέλεια των τριτοβάθμιας εκπαίδευσης…

Και πως θα γίνεται η χρηματοδότηση σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 63;
Η χρηματοδότηση των Α.Ε.Ι. από τον κρατικό προϋπολογισμό… κατανέμεται βάσει αντικειμενικών κριτηρίων και δεικτών» . Και ποιοι είναι αυτοί οι δείκτες;   «ο τομέας της ανώτατης εκπαίδευσης που ανήκει το ίδρυμα, το κόστος σπουδών ανά φοιτητή, η διάρκεια των προγραμμάτων σπουδών, ο αριθμός των φοιτητών που εγγράφονται ετησίως στο ίδρυμα, το γνωστικό αντικείμενο των σπουδών, το μέγεθος, η γεωγραφική διασπορά του ιδρύματος».

Σε όλα αυτά δε θα είχε κανείς αντίρρηση. Προφανώς άλλο κόστος έχουν οι σπουδές Ιατρικής και άλλο αυτές της Θεολογίας, άλλα έξοδα έχει ένα πανεπιστήμιο των 50000 φοιτητών και άλλα ένα των 10000 κλπ. Τα προβλήματα ξεκινούν όταν η παράγραφος 2 του άρθρου 63 αναφέρει πως
«Πρόσθετη χρηματοδότηση, πέραν αυτής της προηγούμενης παραγράφου, κατανέμεται στα ιδρύματα με βάση τα κριτήρια και τους δείκτες ποιότητας και τα επιτεύγματα κάθε ιδρύματος. Οι δείκτες ποιότητας και επιτευγμάτων είναι ιδίως οι ακόλουθοι:

α) Ποιότητα και αποτελεσματικότητα εκπαιδευτικής διαδικασίας (αριθμητική σχέση αποφοίτων προς εισερχόμενους φοιτητές, αριθμός Κέντρων Αριστείας στην εκπαίδευση και την οργάνωση της μάθησης, αριθμός φοιτητών σε προγράμματα δια βίου μάθησης, πορεία επαγγελματικής ένταξης των
αποφοίτων, κ.λπ.).
β) Ερευνητική αριστεία (αριθμός δημοσιεύσεων ανά καθηγητή, αριθμός ετεροαναφορών ανά καθηγητή, αριθμός ανά καθηγητή απλών συμμετοχών σε διεθνή ανταγωνιστικά προγράμματα έρευνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αριθμός ανά καθηγητή συμμετοχών με συντονιστικό ρόλο σε ανταγωνιστικά προγράμματα έρευνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αριθμός μελών του επιστημονικού προσωπικού που επιτυγχάνουν χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας, αριθμός Κέντρων Αριστείας στην έρευνα, αριθμός διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού που κατέχει θέσεις στα κεντρικά όργανα διοίκησης διεθνών ακαδημαϊκών ή ερευνητικών οργανισμών ή διεθνών επιστημονικών εταιρειών κ.λπ.).
γ) Διεθνοποίηση (αριθμός αλλοδαπών φοιτητών, αριθμός φοιτητών που προσελκύονται στο ίδρυμα μέσω των ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, αριθμός φοιτητών που αποστέλλονται στο εξωτερικό μέσω ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, αριθμός συμφωνιών συνεργασίας με άλλα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης της Ελλάδας ή του εξωτερικού κ.λπ.).»

Κατά τη γνώμη μας τα παραπάνω δείχνουν δύο πράγματα: α) μια προσπάθεια παραγωγικοποίησης του πανεπιστημίου, το οποίο δημιουργεί μια σειρά από μετρήσιμα εμπορεύματα (ας σημειωθεί πως και τα τρία προαναφερόμενα κριτήρια αναφέρονται σε αριθμούς) και αν αυτή θεωρηθεί ποσοτικά επαρκής τότε θα λάβει και bonus για το επίτευγμά του! β) μας τίθεται ο ίδιος προβληματισμός που διατυπώσαμε και για τις πρόσθετες αμοιβές των καθηγητών. Μήπως και στα ΑΕΙ τεθεί ένα χαμηλότατο πλαφόν οριακής επιβίωσης και στη συνέχεια όποιο επιθυμεί κάτι περισσότερο θα πρέπει να το «κερδίσει»;  

Διαφορετικά ειπωμένο, η σύνδεση της κρατικής χρηματοδότησης με προγραμματικές συμφωνίες, όπως προβλέπουν οι διαδικασίες «αξιολόγησης», και η εξάρτησή της από την επίτευξη μετρήσιμων στόχων, όπως η απορρόφηση των πτυχιούχων στην αγορά εργασίας και οι ερευνητικές επιδόσεις, σε μια συγκυρία οικονομικής κρίσης, μπορεί να σημαίνει γενικευμένη υποχρηματοδότηση των ΑΕΙ, τα οποία είτε θα υποχρεώνονται σε σημαντικές περικοπές και στη διακύβευση ακόμη και του μισθού των διδασκόντων είτε θα εξωθούνται στη γενικευμένη εισαγωγή διδάκτρων και άλλων ανταποδοτικών μέσων για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Συνέπεια τέτοιων επιλογών θα είναι ο ριζικός περιορισμός των προγραμμάτων σπουδών, των μαθημάτων, του προσωπικού και κατά συνέπεια η υποβάθμιση της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης

10) Συμπέρασμα
Το Προσχέδιο νόμου περιγράφει κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτό που είχαμε βιώσει μέχρι σήμερα ως Πανεπιστημιακό Ίδρυμα, ως χώρο πνευματικής δημιουργίας και διεξαγωγής ελεύθερης επιστημονικής έρευνας. Από εδώ και πέρα, αν ψηφιστεί ο νόμος και εφαρμοστεί στην πράξη, τότε μεταβαίνουμε σε μια εντελώς νέα και ζοφερή κατάσταση. Ένα πέπλο ανασφάλειας και αβεβαιότητας θα ανυψωθεί και το κάθε μέλος της ακαδημαϊκής κοινότητας θα ζει με την αγωνία αν είναι αρκετά παραγωγικό ώστε να αποφύγει τις κυρώσεις και να μπορέσει να αποσπάσει το περιβόητο bonus. Οι ακαδημαϊκές προτεραιότητες θα αλλάξουν τελείως και θα ηγεμονεύσουν αυτές του κέρδους και της ανταγωνιστικότητας. Οι ακαδημαϊκοί θα μεταβληθούν σε πωλητές διαφόρων υπηρεσιών ενώ αυτή η ατμόσφαιρα θα περάσει και στις σπουδές οι οποίες θα υποβαθμιστούν ραγδαία μέσω της προτεραιότητας που θα δοθεί στην πραγματοποίηση διαφόρων πακέτων προγραμμάτων (διετείς, τριετείς σπουδές, εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση, καλοκαιρινά τμήματα, δια βίου εκπαίδευση, ξενόγλωσσα τμήματα για αλλοδαπούς που θα πληρώνουν δίδακτρα, δημιουργία παραρτημάτων στο εξωτερικό) που θα ανταποκρίνονται στις «ανάγκες» του «πελάτη», στην πραγματικότητα στις απαιτήσεις του νεοφιλελεύθερου οικονομικού υποδείγματος που απαιτεί τη δημιουργία ευέλικτων εργαζόμενων που θα πρέπει διαρκώς να «επιμορφώνονται», τις περισσότερες φορές με δικά τους έξοδα

Μέσω του προσχεδίου νόμου δεν γίνεται αντιληπτό πως ο ρόλος της ακαδημαϊκής διανόησης, από την περίοδο του Διαφωτισμού και μετά, δεν είναι η απλή μετάδοση γνώσεων ούτε η αναζήτηση οικονομικών πόρων αλλά ο κριτικός αναστοχασμός και η τεκμηριωμένη αμφισβήτηση της υπάρχουσας κατάστασης. Αντίθετα, η φίμωση της ελευθερίας της σκέψης και της έρευνας μόνο με περιόδους πνευματικού σκοταδισμού και πολιτικού αυταρχισμού μπορεί να συσχετιστεί. Η υπηρέτηση των αναγκών της επιστήμης, αλλά και της κοινωνίας, από το Πανεπιστήμιο αποτέλεσε τη βάση ώστε η ανθρωπότητα να μπορέσει να επιτύχει τα μεγαλύτερα επιτεύγματά της.

Στο πλαίσιο των προτεινόμενων από το Προσχέδιο νόμου αλλαγών, η «ποιότητα» της ανώτατης εκπαίδευσης γίνεται αντιληπτή ως ικανοποίηση των αναγκών της «αγοράς», δηλαδή της αγοράς εργασίας και των επιχειρήσεων, αλλά και των μεμονωμένων ατόμων που αναζητούν επαγγελματική απασχόληση και αποτελούν τους ατομικούς επενδυτές εκπαιδευτικών υπηρεσιών. Αυτή η ερμηνεία της ποιότητας συνάδει με πολιτικές ιδιωτικοποίησης της ανώτατης εκπαίδευσης, δηλαδή με την ώθηση των δημόσιων πανεπιστημίων να λειτουργήσουν με ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια: να αναζητήσουν πόρους πέραν της κυβέρνησης, μεταξύ των οποίων μπορεί να είναι τα δίδακτρα των φοιτητών αλλά και η χρηματοδότηση της έρευνας από τον επιχειρηματικό κόσμο . Διακυβεύεται, έτσι, η λειτουργία και η ανάπτυξη των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών, οι οποίες δεν μπορούν να κεφαλαιοποιήσουν τη γνώση όπως οι θετικές και τεχνολογικές επιστήμες. Το περιεχόμενο του συγκεκριμένου προσχεδίου νόμου σηματοδοτεί το τέλος του Πανεπιστημίου που βασιζόταν στην universalis. Προωθεί την «επαγγελματοποίηση» της ανώτατης εκπαίδευσης και μέσω της θεσμοθέτησης του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων Ανώτατης Εκπαίδευσης, σε συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων Δια Βίου Μάθησης και το Πλαίσιο Προσόντων του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης.

Το θέμα είναι αν όλοι εμείς οι Πανεπιστημιακοί δάσκαλοι θα σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων και θα αναλάβουμε, μαζί με το σύνολο της ακαδημαϊκής κοινότητας, τις ευθύνες μας συμμετέχοντας σε ένα μαζικό ριζοσπαστικό κίνημα που θα απαιτεί την άμεση απόσυρση αυτού του νομοθετικού εκτρώματος…

11/7/2011

Ξεπουλάνε το Δημόσιο Πλούτο - Να τους Σταματήσουμε

Πηγή: real-democracy

Με την εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου, η κυβέρνηση της τρόικας και των τραπεζών προχωράει σε μια άνευ προηγουμένου λεηλασία του δημόσιου πλούτου. Έχοντας τον (άπιαστο) στόχο να εισπράξει 50 δις ευρώ μέχρι τον 2015 για να τα ρίξει στο πηγάδι δίχως πάτο της εξυπηρέτησης του χρέους, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να ξεπουλήσει όσο-όσο ό,τι ασημικά έχουν απομείνει στο δημόσιο, μεταξύ των οποίων και: Ο όμιλος του ΟΣΕ και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, το δημόσιο μερίδιο στο αεροδρόμιο "Ελ. Βενιζέλος", τα 29 περιφερειακά αεροδρόμια, τα 4 αεροσκάφη Airbus A340-300, η Εγνατία οδός, οι αυτοκινητόδρομοι, τα λιμάνια, οι υπηρεσίες ύδρευσης- αποχέτευσης, τα τυχερά παιχνίδια και τα καζίνο, ο ΟΔΙΕ, ο ΟΠΑΠ, τα κρατικά λαχεία, η ενέργεια (ΔΕΠΑ, ΔΕΗ, ΕΛΠΕ, υποθαλάσσιο κοίτασμα φυσικού αερίου "Νότια Καβάλα"), οι τηλεπικοινωνίες και οι ταχυδρομικές υπηρεσίες (ΟΤΕ, ΕΛΤΑ, άδειες κινητής τηλεφωνίας, ψηφιακό Μέρισμα και άλλες συχνότητες), οι αμυντικές βιομηχανίες (ΕΑΣ, ΕΛΒΟ), ο τραπεζικός τομέας (ΑΤΕ και οι συμμετοχές της σε επιχειρήσεις, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, συμμετοχές του Δημοσίου στις τράπεζες), μεταλλευτικές εταιρείες και μεταλλεία (ΛΑΡΚΟ), καθώς και τη δημόσια ακίνητη περιουσία. Τη βρώμικη δουλειά της οργάνωσης της εκποίησης αναλαμβάνει το νεοϊδρυθέν Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου ΑΕ

Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος της απάτης και της λεηλασίας θα πρέπει να επισημάνουμε ότι:

  1. Το 10% του ΟΤΕ πουλήθηκε πριν λίγες μέρες έναντι 7,99 ευρώ ανά μετοχή (ήτοι 400 εκατομμύρια), όταν το προηγούμενο πακέτο είχε πουληθεί προς 26 ευρώ ανά μετοχή (σύμφωνα με αυτήν τη τιμή, το τελευταίο πακέτο θα έπρεπε να είχε πουληθεί προς 1 δις 300 εκατομμύρια).
  2. Ξεπουλιούνται κερδοφόρες επιχειρήσεις (όπως ο ΟΠΑΠ που το 2010 είχε κέρδη 575,8 εκατομμύρια ευρώ) που αποτελούν σταθερό στήριγμα των δημοσίων εσόδων
  3. Παρά το γενικό ξεπούλημα, η κοινωνία θα μείνει δέσμια των δανειστών για τα επόμενα 30 χρόνια.

Η εμπειρία άλλων χωρών όπου εφαρμόστηκαν ανάλογα προγράμματα του ΔΝΤ, δείχνει ότι με τις ιδιωτικοποιήσεις αφ’ ενός μεν οι πολίτες επιβαρύνονται με μεγαλύτερα κόστη για χειρότερες, υπηρεσίες αφ’ ετέρου δε, οι νέοι ιδιοκτήτες διοικούν τις πρώην δημόσιες υπηρεσίες με γνώμονα το προσωπικό κέρδος τους και όχι το κοινό καλό. Στην Αργεντινή, η αγορά της εταιρίας ύδρευσης του Μπουένος Άιρες από ξένο όμιλο (στον οποίο ανήκε και η γαλλική Suez που διεκδικεί την εταιρία ύδρευσης Θεσσαλονίκης) είχε σαν αποτέλεσμα να μείνουν 800.000 πολίτες χωρίς νερό, η τιμή των παρεχόμενων υπηρεσιών να ανέβει, και η ποιότητα του νερού να πέσει αφού οι ιδιώτες δεν έκαναν τις επενδύσεις που προέβλεπε το συμβόλαιο τους. Στο τέλος η κυβέρνηση της Αργεντινής, αφού έδιωξε το ΔΝΤ, ξαναπήρε τον έλεγχο της εταιρίας. Όμως και στην Ελλάδα έχουμε ανάλογε ς εμπειρίες. Το (ιδιωτικό) αεροδρόμιο των Σπάτων είναι το τρίτο ακριβότερο της Ευρώπης, αποτελώντας εμπόδιο στην άφιξη περισσότερων τουριστών στη χώρα.

Είναι προφανές ότι ο δημόσιος τομέας χρειάζεται αλλαγές για να λειτουργήσει χωρίς αγκυλώσεις και αστοχίες, καθώς και για να γίνει μοχλός ανάπτυξης. Όμως, αυτό που επιχειρεί η κυβέρνηση δεν είναι η βελτίωση του, αλλά το πλήρες ξεπούλημα των δημόσιων υποδομών και η διάλυση των δημόσιων υπηρεσιών. Πρέπει να γίνει σαφές ότι όλες αυτές οι ιδιωτικοποιήσεις είναι άκυρες πράξεις μιας κυβέρνησης που έχει χάσει τη νομιμοποίηση του λαού. Είναι στο χέρι του λαού να τις ανατρέψει στην πράξη για να ξαναγίνει κύριος του πλούτου του. Από τις 25 Μάη, αποδεικνύουμε ότι δεν υπάρχουν μονόδρομοι και ότι ο γενικός ξεσηκωμός μπορεί να τους φοβίσει και να αλλάξει το πολιτικό τοπίο. Πρέπει τώρα να συνεχίσουμε στην ίδια κατεύθυνση πιο μαζικά, πιο μαχητικά. Καλούμε όλες τις επιμέρους κοινωνικές ομάδες που κινητοποιούνται ενάντια στα μέτρα της κυβέρνησης και της τρόικας να κάνουν Σύνταγμα σημείο συνάντησης και κέντρο αγώνα. Ο κατακερματισμός των αντιστάσεων δεν οδηγεί πουθενά. Μόνο ο ακηδεμόνευτος και ακομμάτιστος συντονισμός όλων των αγώνων μπορεί να φέρει αποτέλεσμα.

Όλοι και όλες στους δρόμους και τις πλατείες
για να μην περάσει το ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου!

Ομάδα για την αντίσταση στο Μεσοπρόθεσμο

Σχόλιο του Κώστα Παπαδόπουλου, Δημοτικού Σύμβουλου Νίκαιας-Ρέντη για το Πρόγραμμα «Κοινωφελούς Εργασίας»

«Νοικιάζονται» υπάλληλοι για ένα κομμάτι ψωμί: Πληροφορίες στον Δήμο Νίκαιας-Ρέντη

Αφού κατάφερε να μας βάλει στο πρόγραμμα εξυγίανσης και να μας επιβάλλει ένα τοπικό μνημόνιο, η νέα δημοτική αρχή ετοιμάζεται τώρα να υπογράψει και νέο μνημόνιο συνεργασίας, αυτή τη φορά με την ΜΚΟ «Νόστος» προκειμένου να προχωρήσει στην ενοικίαση 468 εργαζόμενων για 5μηνη απασχόληση και μισθό 625 ευρώ μικτά. 

Σύμφωνα με την 187/2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, ο Δήμος Νίκαιας-Αγ.Ι.Ρέντη θα συμμετέχει στο πρόγραμμα: «Δημιουργία Θέσεων Απασχόλησης Σε Τοπικό Επίπεδο Μέσω Προγραμμάτων Κοινωφελούς Χαρακτήρα στην Περιφέρεια Αττικής» του Υπουργείου Εργασίας με το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο καθώς και τη συνεργασία με την εταιρία «Νόστος» ως συμπράττοντα φορέα (Διαχειριστή) του προγράμματος. 

Για το πρόγραμμα «κοινωφελούς εργασίας» – η συγκαλυμμένη ορολογία για την «ενοικίαση» εργαζομένων ή την σύγχρονη και ωραιοποιημένη μορφή δουλείας- έχουν γραφτεί διάφορα άρθρα (βλέπε εδώ κι εδώ). Η ΠΟΕ-ΟΤΑ σε ανακοίνωση της, αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «Το πρόγραμμα αυτό ουσιαστικά διευρύνει και «μονιμοποιεί» τις ελαστικές σχέσεις εργασίας, καταργεί τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, ενώ παρακάμπτεται ο Α.Σ.Ε.Π. ….για μια ακόμη φορά ανοίγει η «Κερκόπορτα» της «πελατειακής σχέσης» και του ρουσφετιού», ενώ «τα προγράμματα «Κοινωφελούς εργασίας» και η πρόσληψη των «ωφελουμένων» δεν μπορούν να αφορούν σε πάγιες και διαρκείς ανάγκες στο πεδίο που θα εφαρμοστεί το έργο. Συνεπώς, δεν δύναται να προσληφθούν άτομα σε Υπηρεσίες και για εργασίες που αποτελούν πάγιες και διαρκείς ανάγκες των Δήμων, όπως Υπηρεσίες καθαριότητας, Πράσινου, Δημοτικοί Παιδικοί Σταθμοί κ.α.»

Στον Δήμο μας, οι «ωφελούμενοι» καλούνται να καλύψουν θέσεις στα ΚΑΠΗ, στην Υπηρεσία Πρασίνου, Περιβάλλοντος, Παιδείας και αλλού. Οι ειδικότητες που ζητούνται είναι από εργάτες διαφόρων ειδικοτήτων, καθηγητές, ψυχολόγοι, νοσηλευτές, μέχρι συγκοινωνιολόγους και μηχανικούς. Όλες οι ειδικότητες δηλαδή που θα μπορούσε να καλύψει με προσλήψεις τακτικού προσωπικού. 

Η εφαρμογή αυτού του προγράμματος εγείρει σημαντικά ερωτήματα, τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τους δημότες. Για παράδειγμα, πόσο παιδαγωγικό είναι να αλλάζει ο κάθε μαθητής τον καθηγητή του στην μέση της χρονιάς και να συνεχίζει με κάποιον άλλον, επειδή έληξε το 5μηνο; Ή τι επιπτώσεις θα έχει σε έναν ασθενής που χρήζει ψυχολογικής υποστήριξης, άρα και μια σταθερότητα και συνέπεια στην αγωγή του; Και πόσα προβλήματα θα προκύψουν στην πορεία όταν όλοι οι εργαζόμενοι θα αναγκαστούν να αφήσουν την δουλειά τους στην μέση, επειδή τελείωσε η σύμβαση τους; Αυτό δεν είναι μια ακόμα υποβάθμιση στις παροχές προς τους δημότες; – και αποκλειστικά υπεύθυνη θα είναι η δημοτική αρχή, που δέχτηκε να καλύψει τα κενά στο προσωπικό νοικιάζοντας εργαζόμενους.

Για τους εργαζόμενους – «ωφελούμενους» είναι μάλλον αυτονόητα τα προβλήματα: καλούνται να κάνουν την ίδια δουλειά με τα μισά λεφτά, ενώ σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος είναι ακάλυπτοι. Με λίγα λόγια, ο δήμος εκμεταλλεύεται την ανάγκη τους για δουλειά, να καλύψουν για λίγο διάστημα τις ελλείψεις που έφερε ο «Καλλικράτης» και μετά να τους πετάξει στον δρόμο. 

Εντύπωση όμως προκαλεί και η αιτιολόγηση που δόθηκε για την συμμετοχή του δήμου στο πρόγραμμα, όπου μεταξύ των άλλων αναφέρει ότι «όσο κι αν τα οράματά μας για αυτή την πόλη και κατ’ επέκταση γι’ αυτή τη χώρα δεν περιορίζονται σε σχέσεις εργασίας παροδικές με αυστηρούς όρους και παροχές στους πολίτες με ημερομηνία λήξης, παρόλα αυτά, στη λογική πως μέσα από ένα τέτοιο πρόγραμμα έστω και για μικρό χρονικό διάστημα θα βοηθηθούν συνάνθρωποι μας που έχουν, διαπιστωμένα, σοβαρό πρόβλημα διαβίωσης». 

Δηλαδή τι θέλει να μας πει η δημοτική αρχή; Ό,τι θυσιάζει τις αρχές της και τα οράματα της για το καλό των συνανθρώπων μας; Αν την ένοιαζε πραγματικά το μέλλον των εργαζομένων, θα έβρισκε τρόπους να τους προσφέρει μόνιμη και σταθερή εργασία. Αν την ένοιαζε η οικονομική επιβίωση των δημοτών, δεν θα τους έβαζε να πληρώνουν συμμετοχή στα μπάνια ή στο πρόγραμμα δημιουργικής απασχόλησης, δεν θα συζητούσε καν την αύξηση στα τροφεία των παιδικών σταθμών ή του ωδείου. Ας σταματήσει λοιπόν η δημοτική αρχή να μας ειρωνεύεται και να προσποιείται πως ενδιαφέρεται για το καλό μας. Αυτού του είδους οι φαρισαϊκές συμπεριφορές προσβάλλουν την νοημοσύνη μας και την αξιοπρέπεια μας. 

Το δικαίωμα στην εργασία είναι αναφαίρετο και ιερό για όλους. Δεν είναι προϊόν εκμετάλλευσης και δεν είναι ελεημοσύνη. Είναι ανήθικο και ανέντιμο ακόμα και να μπαίνει ως εκβιαστικό δίλλημα το ερώτημα «ή χωρίς δουλειά ή για πέντε μήνες με 625€». Αλήθεια, κύριε δήμαρχε, εσείς τι θα απαντάγατε σε αυτό; Γιατί εμείς, είμαστε ξεκάθαροι στην άποψη μας και πιστοί στα οράματα μας. Θέλουμε σταθερή και μόνιμη εργασία για του συνανθρώπους μας και όχι νέους δουλεμπόρους, να μας πουλάνε και να μας αγοράζουν για ένα κομμάτι ψωμί.

Νίκαια, 21/7/2011
Κώστας Παπαδόπουλος
Δημοτικός Σύμβουλος με την Κίνηση Πολιτών Νίκαια-Ρέντη «κόντρα στο ρεύμα»

Κινητοποίηση και πορεία στο Υπουργείο Εσωτερικών από τον Δήμο Ελληνικού-Αργυρούπολης

Κινητοποίηση σήμερα απο τους πολίτες Ελληνικού - Αργυρούπολης και της δημοτικής αρχής ενάντια στην εφαρμογή των αντιλαϊκών μέτρων και το ξεπούλημα της δημόστιας περιουσίας μέσω μνημονίου ....υπάρχει και άλλος δρόμος απο το yes sir..

ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ στους κ.κ. δημάρχους που τρέχουν να βάλουν χαράτσια σε δημοτικα τέλη, τροφεία, δίδακτρα, κλείνουν παιδικούς σταθμούς....

Υπάρχουν τελικά και άλλοι δρόμοι εκτός απο την πλήρη υποταγή στο μνημόνιο και τον Καλλικράτη


Δήλωση των πολιτικών κρατουμένων της περιόδου 1967-1974

ΔΕΝ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΠΡΟΕΔΡΙΚΗ ΔΕΞΙΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Όσοι και όσες υπογράφουμε αυτό το κείμενο δεν υπήρξαμε υποτελείς στη χούντα των πραξικοπηματιών συνταγματαρχών. Αγωνιστήκαμε εναντίον τους με το βλέμμα στους αγώνες και τις θυσίες του ελληνικού λαού κατά τη διάρκεια της νεώτερης ιστορίας για Ελευθερία, Δημοκρατία και κοινωνική Δικαιοσύνη. Υπερασπιζόμενοι τις αξίες και τα οράματά μας, υποστήκαμε τις συνέπειες : φυλακίσεις, εξορίες, βασανιστήρια. Δεν υπήρξαμε και δεν θα γίνουμε ποτέ υποτελείς τυραννικών καθεστώτων, ακόμα κι αν αυτά φέρουν τον ψευδεπίγραφο τίτλο «Δημοκρατία». Μας είναι αδιανόητο να αγνοήσουμε τους καθημερινούς αγώνες των εκατοντάδων χιλιάδων οικονομικά και πολιτικά λεηλατημένων Ελλήνων, που έπεσαν θύματα ενός διεφθαρμένου και απαξιωμένου πολιτικού συστήματος, το οποίο εξακολουθεί να αυτοπροσδιορίζεται ως «δημοκρατία». Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τα δεσμά που, με την απόλυτη και απαράγραπτη ευθύνη των κυβερνώντων και των ύπατων θεσμικών εκφραστών του πολιτεύματος, χαλκεύονται σήμερα για τη χώρα, τα δεινά που οι αποφάσεις των κυβερνητών επιφυλάσσουν στο λαό.

Θεωρούμε απαρέγκλιτη δημοκρατική μας υποχρέωση να αντισταθούμε στις αντισυνταγματικές και πολιτικά επικίνδυνες μεθοδεύσεις που μετατοπίζουν την έδρα της πολιτικής νομιμότητας από το Κοινοβούλιο στις «αγορές». Μεθοδεύσεις που υποθηκεύουν το αύριο της χώρας και τα κυριαρχικά δικαιώματα του ελληνικού λαού, κατεδαφίζουν τις κοινωνικές και πολιτικές κατακτήσεις των παλαιών και υπονομεύουν το μέλλον των νέων.

Η δημοκρατική συνείδηση και το αίσθημα δικαίου μάς απαγορεύουν να συμμετάσχουμε σε μια εκδήλωση κενή περιεχομένου, επίφαση δημοκρατικής ευαισθησίας, ανούσια παράσταση δήθεν πολιτικής συναίνεσης και κοινωνικής ομοψυχίας, όπως, δυστυχώς, καταλήγει να είναι, το δυσοίωνο τούτο έτος 2011, η προεδρική δεξίωση της 24ης Ιουλίου «για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας».

Οι υπογράφοντες δηλώνουμε την αντίθεσή μας σε οποιαδήποτε απόφαση συμμετοχής στην προεδρική δεξίωση της 24ης Ιουλίου 2011 και στην κατ’ επίφαση απόδοση τιμών στους αντιδικτατορικούς αγωνιστές της περιόδου 1967 – 1974. Αρνούμαστε να προσφέρουμε νομιμοποίηση στην οικονομική δικτατορία που εξυφαίνεται σε βάρος του λαού. Αρνούμαστε τη μετάλλαξη της χώρας μας σ’ αυτό που εμείς ονομάζουμε «ασήμαντη» δημοκρατία.

Το κείμενο υπογράφουν οι:

Ιωσήφ Αναστασίου, Γιάννης Βασιλειάδης, Πέτρος Βλάσσης, Μπάμπης Γεωργούλας, Μαργαρίτα Γιαραλή, Κωστής Γιούργος, Μίμης Δαρειώτης, Βασίλης Δεμουρτζίδης, Μπούλη Θεοφυλακτοπούλου, Παναγιώτης Καϊσίδης, Τάσος Καζλάρης, Θανάσης Καλαφάτης, Μαρία Καλλέργη, Παύλος Κλαυδιανός, Μπάμπης Κοβάνης, Γρηγόρης Κοκοζίδης, Δημήτρης Κωσταράκος, Βασίλης Κωτούλας, Αντώνης Μαργαρίτης, Δημήτρης Μαστροδήμος, Νίκος Μανιός, Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, Μάκης Μπαλαούρας, Γιάννης Μπαλάφας, Γιάννης Μπανιάς, Μάγδα Πίττακα, Χρήστος Ρεκλείτης, Γιώργος Σαγιάς, Σπύρος Σακέττας, Γιάννης Σταματάκης, Νικηφόρος Σταματάκης, Ελλη Στεφανίδου, Γιάννης Στρατής, Νίκος Συρμαλένιος, Περικλής Τερζής, Πόπη Τζεμπελίκου, Νίκος Τσαγκρής, Κλέαρχος Τσαουσίδης, Ελένη Φατούρου-Δούμα, Νίκος Χρυσανθόπουλος.

1 εκατ. κάτοικοι της Δ. Αττικής χάνουν το νοσοκομείο τους

Tης ΝΤΑΝΙ ΒΕΡΓΟΥ, πηγή: Ελευθεροτυπία, 21/7/2011

«Τα τελευταία 100 χρόνια, από ιδρύσεώς του, στο νοσηλευτικό ίδρυμα που σήμερα ονομάζεται «Η Αγία Βαρβάρα» νοσηλεύτηκαν ασθενείς με λέπρα, πολιομυελίτιδα, ηπατίτιδες, μηνιγγίτιδες, AIDS και όποια άλλη νέα για την εποχή ασθένεια, που και μόνο το άκουσμά της προκαλούσε τρόμο. Τώρα που κάποιες από αυτές δεν υπάρχουν κι άλλες λόγω προόδου της επιστήμης δεν τρομάζουν, δικαιούνται οι κάτοικοι, φτωχών οικονομικών στρωμάτων, της δυτικής Αθήνας ένα νοσοκομείο». 

«Οχι» είναι η απάντηση του υπουργείου στο αναρτημένο στην ηλεκτρονική διαβούλευση για τις συγχωνεύσεις νοσοκομείων του υπουργείου Υγείας σχόλιο, ανωνύμου, που συμπυκνώνει την αλήθεια κάθε κατοίκου της δυτικής Αθήνας. Το νοσοκομείο «μετατρέπεται σε πλήρες Κέντρο Υγείας αστικού τύπου», σύμφωνα με την τελική πρόταση «Αναδιατάξεων Μονάδων Υγείας ΕΣΥ», του υπουργείου.

Ο λόγος για το Γενικό Νοσοκομείο Δυτικής Αττικής «Η Αγία Βαρβάρα». Ενα νοσοκομείο που απλώνεται σε 55 ζηλευτά στρέμματα στη δυτική Αθήνα. Που καλύπτει τις υγειονομικές ανάγκες των κατοίκων της δυτικής Αθήνας (Αγία Βαρβάρα, Αιγάλεω, Περιστέρι, Χαϊδάρι) και δήμων του Πειραιά (Κορυδαλλός, Νίκαια, Κερατσίνι, Δραπετσώνα). Περιοχές που κατοικούνται από χαμηλά οικονομικά στρώματα, αλλά και με ιδιαιτερότητες πληθυσμιακές, τσιγγάνους, μετανάστες.

Ενα νοσοκομείο που καλύπτει εργαστηριακά τους έγκλειστους των φυλακών Κορυδαλλού, ΚΑΠΗ και δημοτικά ιατρεία της ευρύτερης περιοχής και φιλοξενεί τους μεταφερθέντες ασθενείς -160 τον αριθμό- με χρόνιες παθήσεις από τα ιδρύματα αναπήρων του Σκαραμαγκά. Ενα νοσοκομείο που δεν είναι ελλειμματικό.

100.000 ασθενείς το χρόνο

Ο πληθυσμός αναφοράς του ξεπερνά το ένα εκατομμύριο κατοίκους. Και οι επισκέψεις μόνο στα εξωτερικά ιατρεία είναι περισσότερες από 100.000 τον χρόνο.

Από την ημέρα που δημοσιοποιήθηκε (1η Ιουλίου) η τελική πρόταση «Λειτουργικών Αναδιατάξεων Μονάδων Υγείας Εθνικού Συστήματος Υγείας» του υπουργείου Υγείας, οι κάτοικοι της δυτικής Αθήνας έχουν ξεσηκωθεί. Ξεκίνησε μια σειρά κινητοποιήσεων, με χαρακτηριστικό την αγωνία, αλλά και τη θέληση των κατοίκων να παλέψουν για να παραμείνει το νοσοκομείο.

«Οχι στη διάλυση του νοσοκομείου. Αναβάθμιση τώρα», γράφει το πανό που καλωσορίζει τον επισκέπτη στο κατάφυτο, ατελείωτο σε έκταση, νοσοκομείο.

«Η δυτική Αττική δεν αντέχει να χάσει το νοσοκομείο της», λέει στην «Ε» ο 73χρονος Θανάσης Γαλάνης, που βρισκόταν στο νοσοκομείο για επανεξέταση: «Μια επίσκεψη αρκεί για να αποδείξει την προχειρότητα της κυβέρνησης. Πού θα τρέχουμε εμείς; Στο υπερπολυτελές, αλλά αργοκίνητο "Αττικόν" ή στο αποδιοργανωμένο και νευρικό "Νίκαιας". Εδώ έρχεσαι και ηρεμείς, θυμίζει εξοχή, αλλά κάνεις και τη δουλειά σου σε λίγες ώρες».

«Ποιο θα κλείσει; Αυτό; Πού το άκουσες; Ενα νοσοκομείο έχουμε εμείς. Κι είμαστε φτωχοί. Κάτω στην Αθήνα που έχει τόσα και είναι μια γειτονιά, γιατί δεν τα κλείνουν;», λέει η 63χρονη Μίνα Στυλιανού, επισκέπτρια ασθενούς, που δεν γνώριζε τα σχέδια του υπουργείου.

Οι κουβέντες της θυμίζουν εκείνες του πρώην προέδρου της επιτροπής ειδικών του υπουργείου Υγείας, νυν κυβερνητικού εκπροσώπου Ηλία Μόσιαλου, στην πρώτη σύσκεψη για τις συγχωνεύσεις (19/4): «Δεν θα ήθελα να το δω να κλείνει, όταν διατηρούμε όλα τα νοσοκομεία της Βασιλίσσης Σοφίας και της Μεσογείων. Και μάλιστα όταν διαθέτει εξαιρετική υποδομή, εργαστηριακή, μικροβιολογική, βιοχημική. Να γίνει προπάθεια», είχε πει.

«Προσπαθούμε για τα αυτονόητα. Το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να διαφυλάξουμε αυτό που έχουμε, αν όχι να το αναβαθμίσουμε», λέει στην «Ε» η δημοτική σύμβουλος Μ. Σιαραμπή.

Σχέδιο υποβάθμισης

Οι εργαζόμενοι στο νοσοκομείο μιλούν για «σχέδιο υποβάθμισης του νοσοκομείου από το υπουργείο και τη 2η υγειονομική περιφέρεια» και φέρουν ως παραδείγματα την αλλαγή της ημέρας εφημερίας και το άδειασμα της χειρουργικής κλινικής του νοσοκομείου.

«Η υγειονομική περιφέρεια άλλαξε τη μέρα εφημερίας του νοσοκομείου και από εφημερία με το νοσοκομείο της Βούλας και το "Θριάσιο" μας έβαλαν να εφημερεύουμε με το "Αττικόν" που είναι πιο κοντά σε εμάς. Επιπλέον, το ΕΚΑΒ σταμάτησε να μας φέρνει περιστατικά για να φανεί η χαμηλή πληρότητα των κλινών μας και να πραγματοποιήσουν το σχέδιό τους για μετατροπή του νοσοκομείου σε κέντρο υγείας», λέει στην «Ε» ο πρόεδρος των εργαζομένων του νοσοκομείου Μιχάλης Σελέκος.

«Ή χειρουργική κλινική του νοσοκομείου αποδυναμώθηκε μετά τη λήξη συμβάσεων δύο γιατρών, οι οποίες δεν ανανεώθηκαν. Επιπλέον, ένας γιατρός μετατέθηκε στο "Σισμανόγλειο" και ένας βρίσκεται για μεγάλο χρονικό διάστημα σε αναρρωτική άδεια. Από επτά γιατρούς, η χειρουργική έμεινε με τρεις και τον διευθυντή της (οι διευθυντές δεν εφημερεύουν)», λέει ο αντιπρόεδρος των εργαζομένων Κώστας Κέκας.

Μεταξύ άλλων, το κέντρο υγείας που προτείνει το υπουργείο θα διαθέτει και Μονάδα Τεχνητού Νεφρού.

«Αν το νοσοκομείο γίνει κέντρο υγείας και παραμείνει, όπως γράφει το σχέδιο του υπουργείου, η Μονάδα Τεχνητού Νεφρού, που πραγματοποιεί 45 συνεδρίες ημερησίως, θα είναι καλυμμένος ο ασθενής;», λέει ο πρόεδρος των εργαζομένων και συνεχίζει: «Αν κάτι δεν πάει καλά στη διάρκεια της αιμοκάθαρσης και χρειαστεί νοσηλεία, θα ξεκινήσει η μεταφορά του στο "Αττικόν"; Μπορεί την απάντηση να δώσουν τα 2 ιδιωτικά κέντρα που υπάρχουν στην περιοχή και το τρίτο που ετοιμάζεται να ανοίξει». *

Η τελική πρόταση του υπουργείου

Ητελική πρόταση του υπουργείου Υγείας για το «Αγία Βαρβάρα» αναφέρει: «Μετατρέπεται σε πλήρες Κέντρο Υγείας Αστικού Τύπου, με μονάδα βραχείας νοσηλείας (5-10 κλινών), χειρουργεία μίας ημέρας νοσηλείας (5-10 κλινών), ηπατολογικό και δερματολογικό ιατρείο, οδοντιατρικό τμήμα γα την εξυπηρέτηση ειδικών ομάδων ασθενών, διαγνωστικό κέντρο (βιοπαθολογικό-ακτινοδιαγνωστικό), Μονάδα Τεχνητού Νεφρού και μονάδα υποστήριξης ασθενών με νεοπλασίες στην ανακουφιστική φροντίδα, που προτείνεται να υπαχθεί στο Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας Πειραιά «Ο Αγιος Παντελεήμων» (εναλλακτικά στο πανεπιστημιακό γενικό νοσοκομείο «Αττικόν»).

Είκοσι Δημοφιλείς Πλάνες Για την Κρίση Χρέους

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΡΟΖΑ ΛΟΥΞΕΜΠΟΥΡΓΚ

Ηρθε πάλι η στιγμή: Η Ελλάδα χρειάζεται νέα δάνεια, και στην Ευρώπη οι κυβερνήσεις ερίδουν για το αν ο δανεισμός είναι αναγκαίος και ποιος θα τον πληρώσει. Στη Γερμανία κυριαρχεί η άποψη ότι η ίδια η Ελλάδα ευθύνεται για την συμφορά της: Πρώτα κατάφερε με πονηριές να ενταχθεί στις χώρες της Ευρωζώνης, έπειτα η ελληνική κυβέρνηση ξόδευε πάρα πολλά και οι κυβερ- νώμενοι δούλευαν πολύ λίγο. Τέτοιου είδους λανθάνοντα εθνικιστικά ερμη- νευτικά μοτίβα καλλιεργήθηκαν από γερμανικά μέσα ενημέρωσης και γερμα- νούς πολιτικούς οι οποίοι μάλιστα προτείνουν και αντίστοιχες «λύσεις» για την κρίση: οι Έλληνες πρέπει να ξοδεύουν λιγότερο, να εργάζονται περισσότερο και να πουλήσουν την δημόσια περιουσία τους – και, εφόσον αυτές οι λύσεις αποτύχουν, η Ελλάδα πρέπει απλά να βγει από την ευρωζώνη ή να χρεοκο- πήσει. Η ανοησία σε όλα αυτά είναι πως ούτε οι αναφερόμενες ως αιτίες της κρίσης είναι σωστές, ούτε οι προτεινόμενες λύσεις οδηγούν πράγματι στην έξοδο από την κρίση.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΡΙΣΗ;
ΛΑΘΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

1. Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΧΕΙ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΑ ΥΨΗΛΟ ΧΡΕΟΣ

Δεδομένα: Εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας, από το 2007 ως και το 2010, αυξήθηκε από το 115 % στο 143 % της οικονομι- κής επίδοσης. Αυτό το (επονομαζόμενο) ποσοστό χρέους* πιθανόν, το 2011, να ξεπεράσει το 150 %. Προς σύγκριση: Το ποσοστό χρέους της Γερμανίας ανέρχεται, περίπου, στο 85 %.

Αξιολόγηση: Το υπερβολικό ποσοστό χρέους από μόνο του δεν εξηγεί τα προ- βλήματα της Ελλάδας. «Δεν υπάρχει ‹σωστό νούμερο› για το ποσοστό χρέους, ούτε στην θεωρία ούτε στην πράξη»1 Το ποσοστό χρέους της Ιταλίας φτάνει στο 120 % και της Ιαπωνίας στο 200 % του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της. Καμμία από τις δύο χώρες δεν θεωρείται «χρεωκοπημένη», η Ελλάδα όμως θεωρείται. Γιατί; Διότι οι χρηματαγορές ποντάρουν σε μια πτώχευση της Ελλάδας. Αυτές ανέβασαν τα επιτόκια των νέων δανείων τόσο πολύ, που η Αθήνα δεν μπορεί πια να ξαναδανειστεί χρήματα2. Προς σύγκριση: για διετή Κρατικά Ομόλογα η Ελλάδα πρέπει να πληρώσει επιτόκιο 25 %, ενώ η Ιταλία πληρώνει μονο 3 % και η Ιαπωνία μόλις 0,2 % (στοιχεία τέλους Μαϊου 2011). Επομένως το πρόβλημα είναι τα επιτόκια που διαμορφώνονται από τον υψη- λό βαθμό κερδοσκοπίας των χρηματογορών. Το γερμανικό Ινστιτούτο Μακρο- οικονομικής Πολιτικής (ΙΜΚ) έχει υπολογίσει: Αν ο μέσος όρος του επιτοκίου για τα ελληνικά κρατικά ομόλογα έπεφτε στο 3 %, τότε το ποσοστό χρέους της χώρας, ως το 2015, θα έπεφτε στο 110 % του ΑΕΠ.3 Αν ωστόσο τα επιτόκια παραμείνουν υψηλά, η Αθήνα δεν θα μπορεί να δανειστεί χρήματα από τις χρηματαγορές. Το εάν τότε «πτωχεύσει» ή όχι, εξαρτάται από την προθυμία των άλλων κρατών της ευρωζώνης να την στηρίξουν πιστώνοντάς την. Μετα-
ξύ κρατών η «χρεωκοπία» είναι μια πολιτική απόφαση.

* [σ.τ.μ: ποσοστό χρέους = το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ)]

1)Οικονομική Υπηρεσία της τράπεζας – BHF, 4.6.2011 2) Ενα απλοποιημένο παράδειγμα επ αυτού: Έστω ότι η Ελλάδα δανείζεται, μέσω της έκδοσης ενός ομολόγου, 1.000.000 ευρώ με ετήσιο σταθερό επιτόκιο 5 % (= 50.000 ευρώ). Κατόπιν το ομόλογο ανταλλάσεται χρηματιστηριακά και η χρηματιστηριακή του τιμή κατακρημνίζεται. Η αξία του από 1.000.000 ευρώ πέφτει σε 500.000. Το επιτόκιο όμως του 5 %, (=50.000 ευρώ) παραμένει το ίδιο. Συνεπώς, το ομόλογο τώρα έχει απόδοση για τον αγοραστή 10 % (50.000 ευρώ για 500.000 ευρώ). Αν θελήσει η Ελλάδα να εκδώσει ένα νέο ομόλογο, το επιτόκιο που θα πρέπει να πληρώσει καθορίζεται με βάση την απόδοση του παλιού ομολόγου. Για να δανειστεί η Ελλάδα «φρέσκο» χρήμα θα πρέπει να προσφέρει στους επενδυτές ένα επιτόκιο ύψους 10 % 3) ΙΜΚ: Το κούρεμα του χρέους επιφέρει περισσότερες ζημιές από ωφέλειες. Μάιος 2010


2. ΟΙ ΧΡΗΜΑΤΑΓΟΡΕΣ ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ ΜΙΑ ΠΤΩΧΕΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Δεδομένα: Οσο πιο χαμηλά κατρακυλούν οι τιμές των ελληνικών ομολόγων στις χρηματαγορές τόσο πιο ψηλά σκαρφαλώνει το επιτόκιο και αυξάνεται η απόδοσή τους. (βλ. υποσημείωση 2).

Αξιολόγηση: Οι χρηματαγορές «δεν φοβούνται» τίποτα. Δεν είναι ανθρώπι- να όντα με αισθήματα και φόβους. Ούτε είναι ένας ουδέτερος θεσμός που αξιολογεί με αντικειμενικό τρόπο την οικονομική κατάσταση μιας χώρας. Η χρηματαγορά δεν είναι τίποτε άλλο από το σύνολο των επενδυτών που προ- σπαθούν με χρηματοπιστωτικές επενδύσεις να κερδίσουν όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα. «Οποιος πράγματι φοβάται μια πτώχευση του ελληνι- κού κράτους δεν επενδύει σε ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου. Ολοι οι άλλοι ελπίζουν ότι η Ελλάδα θα σωθεί και ότι θα αποκομίσουν τεράστια ποσά από τους τόκους.»4

4) Μπερλίνερ Τσάιτουνγκ, 27.4.2010

ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ; ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΣΕ ΛΑΘΟΣ ΑΙΤΙΕΣ

3. ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΙΝΑΙ ΤΕΜΠΕΛΗΔΕΣ

Δεδομένα: Οι Ελληνες εργάζονται πολύ. Ο πραγματικός εβδομαδιαίος χρόνος εργασίας -μείον το μεσημεριανό διάλειμμα – πριν την κρίση, σύμφωνα με την Eurostat ήταν 44,3 ώρες, στην Γερμανία 41 ώρες και ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση 41,7 ώρες.5 Η γαλλική τράπεζα Natixis εκτιμά πως στην Γερμανία ο ετήσιος χρόνος εργασίας κατά μέσο όρο είναι 1.390 ώρες. Ο αντί- στοιχος στην Ελλάδα είναι 2.119 ώρες.6

Αξιολόγηση: «Πράγματι, και η Γερμανία έχει υψηλό χρέος – αλλά εμείς μπο- ρούμε να το εξοφλήσουμε. Διότι κάθε πρωί σηκωνόμαστε αρκετά νωρίς και δουλεύουμε όλη την μέρα.»7 Πέραν του ότι ότι οι Έλληνες εργάζονται πολύ και πέραν του ότι η σχόλη δεν είναι οπωσδήποτε κάτι κακό και η δουλειά οπωσδήποτε κάτι καλό, είναι καταρχήν λάθος να αναζητούμε τα αίτια της κρί- σης μιας χώρας στην έλλειψη φιλοπονίας των κατοίκων της. Οι Έλληνες δεν έχουν την επιλογή να δουλέψουν απλώς περισσότερο για να βγουν από την κρίση. Μάλλον το αντίστροφο συμβαίνει: εξαιτίας της κρίσης πολλοί Έλληνες εξαναγκάστηκαν σε μη-εργασία. Τον Απρίλιο του 2011 το επίσημο ποσοστό ανεργίας ήταν 16,5 %. Ήδη στο τέλος του 2010, ένας στους τρεις νέους ήταν άνεργος. Ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων, τους τελευταίους μήνες, μει- ώθηκε κατά 83.000. Ειναι προφανές: Η «τεμπελιά» δεν δημιουργεί κρίσεις, οι κρίσεις όμως αφανίζουν τις θέσεις εργασίες. Αντιθέτως, στην Γερμανία τον Απρίλιο του 2011 η οικονομική ανάκαμψη μείωσε το ποσοστό ανεργίας σε
6.0 %.

5)Χάντελσμπλατ, 2.5.2005 (σ.τ.μ: Χαντελσμπλάτ: νεοφιλελεύθερης γραμμής οικονομική εφημερίδα επιρροής) 6) Natixis, Flash Economie, 30.5.2011 7) BILD-Μπιλντ, 5.3.2010

4. ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΝΟΥΝ ΜΟΝΙΜΩΣ ΔΙΑΚΟΠΕΣ

Δεδομένα: Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας (Eurofound) οι Έλληνες εργαζόμενοι δικαιούνται κατά μέσο όρο 23 ημέρες άδειας διακοπών το χρόνο. Οι Γερμανοί βρίσκο- νται στην ευχάριστη θέση να μπορούν να χρησιμοποιήσουν 30 ημέρες άδειας διακοπών, που είναι και το μάξιμουμ στην Ευρώπη.«Προηγούνται μάλιστα σαφώς ακόμη κι αν συνυπολογίσουμε τις αργίες».8

Αξιολόγηση: «Δεν είναι δυνατόν να έχουμε ένα κοινό νόμισμα και ο ένας να έχει πολλές μέρες για διακοπές και ο άλλος ελάχιστες», είπε η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ, μέσα Μαϊου του 2011. Αυτή η δήλωση ειναι μια παραλλαγή του ψόγου περί «τεμπελιάς». Είναι η προσπάθεια να εξηγηθεί η κρίση με μία – σε ατομικό επίπεδο – κακή συμπεριφορά των ελλήνων. Εξ αντιδιαστο- λής, η καγκελάριος επαινεί τον λαό της χώρας της: το γεγονός ότι «εμείς» έχουμε γερή οικονομία, βασίζεται στην «δική μας» φιλοπονία.

8) Σπίγκελ-Online, 18.5.2011 

5. ΕΜΕΙΣ ΠΛΗΡΩΝΟΥΜΕ ΤΙΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ (9)

Δεδομένα: Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, στην Γερμανία οι εργαζόμενοι βγαίνουν στην σύνταξη κατά μέσο όρο σε ηλικία 61,5 ετών, ενώ στην Ελλάδα ο αντί- στοιχος μέσος όρος είναι σε ηλικία 61,9 ετών. Δεν πρόκειται επουδενί για «συ- ντάξεις πολυτελείας»: ο μέσος όρος της σύνταξης στην Ελλάδα φθάνει μόλις το 55 % του αντίστοιχου μέσου όρου στην ευρωζώνη. Το 2007 ανερχόταν σε 617 ευρώ. Τα δύο τρίτα των ελλήνων συνταξιούχων πρέπει να τα βγάλουν πέρα με λιγότερα απο 600 ευρώ τον μήνα.

Αξιολόγηση: «Το ζήτημα είναι ότι οι άνθρωποι σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία δεν θα έπρεπε να συνταξιοδοτούνται νωρίτερα από ό,τι στην Γερμανία», έλεγε η καγκελάριος Μέρκελ στα μέσα Μαϊου του 2011. Και η Μπιλντ και η καγκελάριος θα έπρεπε να γνώριζαν την πραγματική κατάσταση των Ελλήνων συνταξιούχουν. Ομως προφανώς τα γεγότα δεν μετράνε γι αυ- τές. Σύμφωνα με την δική τους λογική κάθε χρόνος σύνταξης και κάθε ευρώ για σύνταξη είναι πολυτέλεια για μια χώρα που βρίσκεται σε κρίση.

9)  BILD-Μπιλντ, 27.4.2010

6. ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΖΟΥΣΑΝ ΠΛΟΥΣΙΟΠΑΡΟΧΑ

Δεδομένα: Το επίπεδο των μισθών στην Ελλάδα ανέρχεται μόλις στο 73 % του μέσου όρου της ευρωζώνης. «Σύμφωνα με στοιχεία του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, το ένα τέταρτο των Ελλήνων απασχολούμενων κερδίζουν λιγότερα από 750 ευρώ τον μήνα.»10 Για παράδειγμα, δάσκαλοι με δεκαπέντε χρόνια υπηρεσίας κερ- δίζουν περίπου 40 % λιγότερο από ό,τι στην Γερμανία11 – και αυτό ήδη πριν την κρίση. Σύμφωνα με την Eurostat, ήδη πριν την κρίση η φτώχεια απειλούσε το ένα πέμπτο των Ελλήνων, ενώ το 25 % ζούσε σε ασφυκτικά συνωστισμένα διαμερίσματα (αντίστοιχο ποσοστό στην Γερμανία 7 %).

Αξιολόγηση: Πρόκειται για μια «εξήγηση» της κρίσης, που συμπληρώνει τον ψόγο περί τεμπελιάς με αυτόν περί «λαιμαργίας». Οπως και στην περίπτωση των μομφών περί «τεμπελιάς» και «συντάξεων πολυτελείας», έτσι και εν προ- κειμένω επιχειρείται να εφαρμοσθούν στο πεδίο της μακροοικονομίας φαινο- μενικά εύπεπτες κοινοτοπίες – πρέπει να δουλεύουμε σκληρά και να αποταμιεύουμε, και τότε όλα θα πάνε καλά. Ετσι μπορούμε να ερμηνεύσουμε και τις μικρές και τις μεγάλες κρίσεις: «‹Αρκεί να ρωτήσουμε την Σουαβή νοικοκυρά›, είπε η Merkel. ‹Θα μας έλεγε μία αλήθεια της ζωής: Κανείς δεν μπορεί να ζει για πολύ πάνω από τις οικονομικές του δυνατότητες.› Αυτός είναι ο πυρήνας της διεθνούς κρίσης.»12 Στο σημείο αυτό η διαφορά μεταξύ κοινοτοπιών και πραγματικότητας είναι προφανής. Η «σκληρή δουλειά» δεν φέρνει καμία οικο- νομική ανάκαμψη, το αντίστροφο συμβαίνει: η οικονομική ανάκαμψη δημιουρ- γεί ευκαιρίες εργασίας. Κατά αυτόν τον τρόπο «η αποταμίευση» ενδεχομένως να οδηγήσει στην οικονομική καταστροφή (βλέπε Ελλάδα), ενώ νέοι δανεισμοί (και άρα νέα χρέη) μπορούν αντιθέτως να βοηθήσουν να ξεπεραστούν οι χαλεποί καιροί (έτσι όπως συνέβη στην Γερμανία στην πρόσφατη κρίση)

10) Φραγκφούρτερ Ρουντσάου, 25.7.2010 11)  Ifo-Schnelldienst 5/2007 (Περιοδική έκδοση του γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομίας) 12)  Φόκους-online, 1.12.2008

7. ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΖΟΥΣΑΝ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΤΟΥΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ

Δεδομένα: Η ελληνική κυβέρνηση, εδώ και χρόνια, ξοδεύει περισσότερα από όσα εισπράττει. Το διάστημα 2000–2007 το έλλειμμα του κρατικού προϋπο- λογισμού κυμαινόταν μεταξύ 4 % και 7 % του ΑΕΠ.

Αξιολόγηση: Σχεδόν κάθε κυβέρνηση στον κόσμο «ζει πάνω από τις οικονο- μικές της δυνατότητες», δηλαδή: Ξοδεύει περισσότερα από όσα εισπράττει. Έτσι το δημοσιονομικό ελλειμμα της γερμανικής κυβέρνησης από το 2000 ως το 2007 ήταν μεταξύ 1,6 % και 4 % του ΑΕΠ. Το πρόβλημα της Ελλάδας δεν ήταν τόσο πολύ οι νέοι δανεισμοί, όσο το γεγονός ότι οι χρηματαγορές από ένα χρονικό σημείο και μετά κερδοσκοπούσαν εις βάρος της Αθήνας παρασύ- ροντας έτσι τα επιτόκια για νέα δάνεια σε δυσβάσταχτα επίπεδα (βλ.π.). Αυτό μπορεί να συμβεί εξίσου και σε μια χώρα χωρίς μεγάλα ελλείμματα, όπως δείχνει το παράδειγμα της Ιρλανδίας, η οποία την περασμένη δεκαε- τία δεν παρουσίαζε έλλειμμα στον προϋπολογισμό αλλά μάλλον πλεόνασμα. Ωστόσο και η Ιρλανδία έπεσε θύμα των χρηματαγορών και χρειάστηκε βοή- θεια 85 δισεκατομμύριων ευρώ από την ΕΕ και το ΔΝΤ.
«Η Γερμανία πράγματι έχει επίσης υψηλό χρέος – αλλά εμείς μπορούμε και να το πληρώσουμε … Διότι εμείς από τα έσοδά μας πάντα αποταμιεύουμε ένα μέρος για τους δύσκολους καιρούς» γράφει η Μπιλντ.13 Σε ό,τι αφορά το κράτος η Μπίλντ κάνει λάθος: ακόμη και η γερμανική κυβέρνηση στο πα- ρελθόν μόνο δανείζοταν (αυξάνοντας το χρέος) και δεν «αποταμίευε». Σε ό,τι αφορά την οικονομία εν γένει όμως η Μπιλντ έχει κάποιο δίκιο: στο γερμανικό δημοσιονομικό χρέος των περίπου 2.000 δισεκατομμυρίων ευρώ αντιστοιχεί ένα ενεργητικό, το σύνολο των ιδιωτικών περιουσίων στην Γερμανία, αξίας περίπου 7.400 δισεκατομμυρίων ευρώ.14 Ωστόσο δεν είναι «δικό μας» ενερ- γητικό. Το μεγαλύτερο μέρος από αυτά τα τρισεκατομύρια συγκεντρώνεται στα χέρια ελάχιστων πλουσίων. Το κράτος θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτές τις περιουσίες μόνο όταν τις φορολογήσει. Αλλά αυτό δεν θα συμβεί: η φορολόγηση της περιουσίας καταργήθηκε το 1997.

13)  BILD-Μπιλντ, 5.3.2010 14)  Εβδομαδιαία έκδοση του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών, 50/2010

8. ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΡΔΙΟΓΚΩΜΕΝΟ

Δεδομένα: Το 2008, οι δημόσιες δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ, δηλαδή το ποσοστό χρέους, στην Ελλάδα ήταν 48 % ενώ στην Γερμανία μόλις 44 %. 

Αξιολόγηση: Πριν την κρίση ωστόσο τα πράγματα έδειχναν διαφορετικά: μεταξύ 2000 και 2006 το ποσοστό των δημοσιονομικών δαπανών της Ελλά- δας μειώθηκε από το 47 % στο 43 % και όλο αυτό το χρονικό διάστημα παρέ- μενε χαμηλότερο από το κατώτατο ποσοστό της Γερμανίας15. Αυτό άλλαξε μόνο με την ύφεση της οικονομίας λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Για την «υπερδιόγκωση» των δημοσίων δαπανών της ελλάδας ευθύνεται συνεπώς η ύφεση και όχι κάποιος ελληνικός εθισμός στην υπερβολική σπατάλη. Επιπλέον: Στη Σουηδία, εδώ και δέκα χρόνια, το ποσοστό δημοσίων δαπανών κυμαίνεται μεταξύ 51 % και 55 % του ΑΕΠ – και όμως η χώρα δεν χρεωκόπησε.

9. Η ΕΛΛΑΔΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ

Δεδομένα: Αυτό ισχύει – εφόσον αποδέχεται κανείς ως μέτρο επιτυχίας το εξωτερικό εμπόριο. Η Ελλάδα εδώ και χρόνια έχει ένα υψηλό έλλειμμα στο εξωτερικό εμπόριο, που το 2009 εφτανε το 14 % του ΑΕΠ. Δηλαδή: η Ελλάδα εισάγει περισσότερα από όσα εξάγει, πράγμα που αποδίδεται κυρίως στη με- γάλη αύξηση των ελληνικών μισθών. Συνεπώς, το επίπεδο των μισθών στην Ελλάδα πρέπει να μειωθεί ώστε η χώρα να γίνει ξανά ανταγωνιστική. 

Αξιολόγηση: Η «ανταγωνιστικότητα» δεν είναι μια «ικανότητα». Περιγράφει μια σχέση. Στην Ελλάδα μεταξύ 2000 και 2010, πράγματι, το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος αυξήθηκε κατά 40 %16. Αυτό όμως ήταν πρόβλημα μόνο διότι σε άλλες χώρες αυξήθηκε λιγότερο, και άρα, οι επιχειρήσεις αυτών των χωρών απέκτησαν ένα πλεονέκτημα κόστους στην παγκόσμια αγορά. Πρωταθλήτρια της Ευρώπης στις συγκρατημένες αυξήσεις μισθών αναδεί- χθηκε η Γερμανία. Εκεί το μοναδιαίο κόστος εργασίας αυξήθηκε μόλις κατά5 % χάρη στις πενιχρές αυξήσεις των ημερομισθίων. Το αποτέλεσμα ήταν υψηλά εξαγωγικά πλεονάσματα για την Γερμανία και υψηλά εμπορικά ελλείμ- ματα για χώρες όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία ή η Ισπανία. Ηγερμανική επιτυχία ήταν συνεπώς μόνο η αντανάκλαση της αποτυχίας της περιφέρειας της ευρωζώνης: χωρίς εξαγωγικά ελλείμματα στην Ελλάδα,την Ισπανία, την Πορτογαλία, η Γερμανία δεν θα είχε εξαγωγικό πλεόνασμα. Με την εξαγωγική της επίθεση η Γερμανία θεραπεύτηκε σε βάρος των γειτόνων της.

Η Γερμανία έχει τώρα «σφριγηλές επιχειρήσεις, των οποίων τα προϊόντα είναι περιζήτητα σε όλη την υφήλιο», θριαμβολογεί η Μπιλντ17. Η αυτόκλητος εκπρόσωπος των «απλών ανθρώπων» ωστόσο δεν θα έπρεπε, μέσα στην αγαλλίασή της, να ξεχνά ότι η γερμανική αυτή εξαγωγική επιτυχία πληρώνεται με την φτώχεια των γερμανών εργαζομένων: επειδή οι μισθοί είτε μειώθηκαν είτε αυξήθηκαν ελάχιστα, η ιδιωτική κατανάλωση στην Γερμανία παρέμεινε στάσιμη για μια ολόκληρη δεκαετία.18
Μία ακόμη επισήμανση: Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (World Economic Forum) ορίζει την ανταγωνιστικότητα «ως τον συνδυασμό θεσμών, πολιτικών και παραγόντων, οι οποίοι καθορίζουν το επίπεδο της παραγωγικότητας μιας χώρας … Το επίπεδο της παραγωγικότητας καθορίζει και την απόδοση των επενδύσεων.»19 Να λοιπόν το μέτρο ανταγωνιστικότητας που ισχύει για όλες τις χώρες: πού θα μπορούσαμε να επιτύχουμε την υψηλότερη απόδοση; Είναι όμως αμφίβολο αν αυτό είναι και το κατάλληλο μέτρο για να εξασφαλιστεί μια καλή ζωή στους ανθρώπους όλου του κόσμου.

15) Μίκαελ Σλεχτ: Το Ευρώ καίγεται, Κείμενο Θέσεων 21.5.2010 16) Commerzbank Research Note: Η περιφέρεια της Ευρωζώνης μπροστά στην μισθολογική επανάσταση; 1.4.2011
17) BILD-Μπιλντ, 5.3.2011 18) Βλ. αναλυτικά: Μίκαελ Σλεχτ, Το Ευρώ καίγεται 21.5.2010 19) WEF Εκθεση Ανταγωνιστικότητας 2010

10. ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΡΡΕΠΕΙΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΦΘΟΡΑ


Δεδομένα: Πράγματι, η φοροδιαφυγή και η φοροαπαλλαγή στην Ελλάδα έχουν πιο έντονη παρουσία από ό,τι σε άλλες χώρες και η «διαφθορά είναι πανταχού παρούσα»20. Το μερίδιο της παραοικονομίας εκτιμάται περίπου στο 25 % της οικονομίας (προς σύγκριση: της Γερμανίας είναι περίπου 15 %)21 και το συνολικό ποσό τών διαφυγόντων φόρων περίπου 20 διεσεκατομμύρια ευρώ ετησίως.22

Αξιολόγηση: Η φοροδιαφυγή και η διαφθορά αποτελούν τωόντι μεγάλο πρό- βλημα για την Ελλάδα. Επ αυτού τρεις παρατηρήσεις: πρώτον, οι διαφεύγο- ντες φόροι αποτελούν μια μορφή αναδιανομής εισοδήματος από το κράτος στον ιδιωτικό τομέα: τα χρήματα αυτά συνεπώς δεν «εξαφανίζονται». Αυτό όμως δεν εξηγεί την ελληνική κρίση.

Δεύτερον: «Υπεύθυνος για την ελληνική επιπόλαιη διαχείριση ήταν ο προη- γούμενος πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής. Ενας στενός σύμμαχος της Άνγκελα Μέρκελ στην ΕΕ: με την βοήθεια του πρόθυμου Έλληνα η Ανγκελα Μέρκελ κατάφερε (πολλές φορές) σε σημαντικές κοινοτικές αποφάσεις να σπάσει το μέτωπο των χωρών του Νότου. Ο Καραμανλής ήταν πάντα εκεί, έτοιμος να συμφωνήσει. Σε αντάλλαγμα ο Έλληνας δεν χρειαζόταν να ανησυ- χεί μήπως του γίνει κάποια κρίσιμη ερώτηση για την σπάταλη δημοσιονομική πολιτική του.» Αυτά τα γράφει ο πρώην αρχισυντάκτης της Χάντελσμπλατ23. 

Τρίτον: από την ελληνική οικονομία της διαφθοράς και των μιζών επωφελή- θηκαν εξίσου γερμανικές επιχειρήσεις.«Από το 2008, σε αρκετές δικαστικές διαδικασίες αποδείχθηκε ότι οι γερμανικές επιχειρήσεις Ζήμενς, Φέροσταλ- ΜΑΝ και Ντόυτσε Μπαν ΑΕ εξαγόραζαν, σε μεγάλη κλίμακα, έλληνες πολιτι- κούς και «χρηματοδοτούσαν» πολιτικές αποφάσεις πρός όφελός τους. Μόνο η Ζίμενς, από τα μέσα του 1990 και για μια σχεδόν δεκαετία, «επένδυε» 15 εκατομμύρια ευρώ στην Ελλάδα ετησίως – ώστε να επηρεάσει προς όφελός της πολιτικούς των δύο μεγαλύτερων κομμάτων, της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ.24


20) Σπίγκελ online, 10.3.2010  21) Δελτίο Τύπου του γερμανικού Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Οικονομικής Έρευνας (IAW), 26.1.2010  22)Ντερ Στάνταρντ, 11.2.2010  23) Μίκαελ Σλεχτ, ό.π. 24) Η Ελλάδα, οι επιταγές του ΔΝΤ και της ΕΕ και η γερμανική ευθύνη. Κείμενο Θέσεων του Επιστημονικού Συμβουλίου της ATTAC Γερμανίας


ΠΩΣ ΠΡΟΧΩΡΑΜΕ; ΟΙ ΛΑΘΟΣ ΛΥΣΕΙΣ


11. ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΠΡΩΤΑ ΝΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΟΥΝ ΧΡΗΜΑΤΑ ΟΙ ΙΔΙΟΙ, ΠΡΙΝ ΤΟΥΣ ΒΟΗΘΗΣΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΚΟΜΗ ΦΟΡΑ


Δεδομένα: Το 2010 το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ελλάδας έφτασε το 10,5 % της οικονομικής παραγωγής (δηλαδή του ΑΕΠ). Η Αθήνα υποσχέθηκε να μειώσει το 2011 αυτό το έλλειμμα σε 7,5 %. Δεν το πέτυχε. Άρα, τα επιτόκια δανεισμού στην κεφαλαιαγορά δεν μειώνονται, η Ελλάδα παραμένει αποκλεισμένη απο την κεφαλαιαγορά και δεν μπορεί να πάρει, όπως έχει προγραμματιστεί, για το 2012 νέα δάνεια. Ως εκ τούτου εξετάζεται η χορήγηση νέας κρατικής βοήθειας προκειμένου να αποφευχθεί αδυναμία πληρωμών της Ελλάδας. 

Αξιολόγηση: Το υπερβολικά υψηλό έλλειμμα του 2011 δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν εξοικονομεί μειώνοντας τις δαπάνες της. Η ελληνική κυβέρνηση εξοικονομεί και μάλιστα με τρόπο βάναυσο. Εξαιτίας του προγράμματος λιτότητας, οι Έλληνες έχασαν από τις αρχές του 2010, κατά μέσο όρο, σχεδόν το 20 % των εισοδημάτων τους25. «Τα τελευταία 25 χρόνια καμμία βιομηχανική χώρα δεν εχει παρουσιάσει τόσο ραγδαία μείωση του διαρθρωτικού της ελλείμματος σε ένα μόνο έτος», αναφέρει ακόμη και ο οίκος αξιολόγησης Φιτς26. Η Τράπεζα Μπέρενμπεργκ βλέπει το πρόγραμμα περιστολής δαπανών της Ελλάδας ως «τη πιθανώς σκληρότερη δημοσιονομική προσαρμογή που εφαρμόστηκε ποτέ σε δυτική χώρα».27

Το ότι το έλλειμμα του 2011 ήταν υψηλότερο από ό,τι προγραμματίστηκε, δεν οφείλεται καθόλου σε σπατάλες της Ελλάδας. Δεν είναι οι δαπάνες τόσο υψη- λές, αλλά τα έσοδα υπερβολικά περιορισμένα. Αυτό οφείλεται και πάλι στο σκληρό πρόγραμμα λιτότητας: επειδή το κράτος εξοικονομεί, επειδή μειώνει μισθούς και συντάξεις, ρίχνει το ΑΕΠ. Η ιδιωτική κατανάλωση για παράδειγμα τον Μάρτιο του 2011 έπεσε κατά 18 % σε σχέση με το 2010, ενώ στο ίδιο χρονικό διάστημα 65.000 επιχειρήσεις κήρυξαν πτώχευση. Στο σύνολο του έτους (2011) αναμένεται μείωση του ΑΕΠ κατά 4 % περίπου. Άρα: Οι (προς είσπραξη) φόροι, δηλαδή τα έσοδα από την φορολόγηση μειώνονται. Μεταξύ Ιανουαρίου και Απριλίου 2011 τα φορολογικά έσοδα υπολείπονταν κατά 7 % των εσόδων στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2010. Συνολικά, η ελληνική Εφορία εισέπραξε 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ λιγότερα από όσα υπολόγιζε. Συνεπώς,το πρόβλημα δεν είναι οι υπερβολικές δαπάνες της Ελλάδας, αλλά το ίδιο το πρόγραμμα λιτότητας.«Αμφιβάλλουμε, ως προς το εάν η ελληνική οικονομία μπορεί να αντέξει μια επιθετική και μακροπρόθεσμη δημοσιονομική πολιτική λιτότητας.»28

25)  Φραγκφούρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ, FAZ, 25.5.2011 26)  Φαϊνάνσιαλ Τάιμς Γερμανίας, 26.5.2011 27)  Ber- enberg Bank, Macro Views, 20.5.2011 28)  Σοσιετέ Ζενεράλ – Τα οικονομικά νέα, 5.4.

12. ΠΟΥΛΗΣΤΕ ΛΟΙΠΟΝ ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΣΑΣ, ΞΩΦΛΗΜΕΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ! (29)

Δεδομένα: Το ελληνικό κράτος διαθέτει περιουσία η αξία της οποίας υπολο- γίζεται σε 270 με 300 δισεκατομμύρια ευρώ. Πρόκειται κυρίως για ακίνητα – ακόμη και σε νησιά. 

Αξιολόγηση: Η κυβέρνηση στηνΑθήνα δεν κάθεται με σταυρωμένα τα χέρια. Έχει ξεκινήσει ενα ευρύ πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων. Προσφέρει προς εκποίηση εταιρείες τηλεπικοινωνιών, ηλεκτρικής ενέργειας, λιμάνια και πολλά ακίνητα. Με αυτόν τον τρόπο η κυβέρνηση επιδιώκει να εισπράξει (μέχρι το 2015) 50 δισεκατομμύρια ευρώ. Υπάρχουν όμως πολλές παγίδες σε αυτό το πρόγραμ- μα. Επειδή η Ελλάδα εξαναγκάζεται να πουλήσει, θα πετύχει μόνο χαμηλές τιμές για την περιουσία της. Οι αγοραστές (διεθνείς όμιλοι) θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν την έκτακτη ανάγκη της Ελλαδας. Κατά δεύτερον: Οταν το κράτος εκποιήσει τις κερδοφόρες εταιρείες του, τότε θα χάσει και έσοδα. Συμπέρασμα: «Η εμπειρία αμέτρητων προγράμματων σταθεροποίησης του Διεθνούς Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) δείχνει ότι οι ιδιωτικοποιήσεις είναι μια εξαιρετικά ριψοκίνδυνη στρατηγική … Τέλος, οι κανονικές διαδικασίες ιδιω- τικοποιήσεων χρειάζονται πολύ χρόνο, χρόνο που η Ελλάδα, επί του παρό- ντος, δεν έχει. Άρα, οι ιδιωτικοποιήσεις ελέγχονται ως μάλλον ακατάλληλο μέτρο έκτακτης ανάγκης.»30

29  BILD-Μπιλντ, 27.10.2010 30  VP Bank, Investment News, 1.6.2011

13. ΝΑ ΠΛΗΡΩΣΟΥΝ ΟΙ ΠΙΣΤΩΤΕΣ

Δεδομένα: Το ελληνικό κράτος έχει χρέος περίπου 350 δις ευρώ. Οι πιστω- τές είναι οι εξής: ελληνικές τράπεζες (23 %), άλλοι έλληνες πιστωτές (20 %), κυβερνήσεις της ευρωζώνης (12 %), η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (18 %), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (4 %), άλλοι ξένοι πιστωτές/τράπεζες (23 %)31. Για να σωθεί η Ελλάδα, θα μπορούσαν οι δανειστές να παραιτηθούν από ένα μέρος των αξιώσεών τους.

Αξιολόγηση: Αυτό ακούγεται δίκαιο, επειδή με αυτόν τον τρόπο οι οικονομικοί επενδυτές θα συμμετείχαν στην αποπληρωμή του χρέους της Ελλάδας. Την ίδια στιγμή ωστόσο αυτή η λύση ενέχει σοβαρούς κινδύνους. Κατ ‘αρχάς, θα προκύψουν μεγάλες απώλειες για τις τράπεζες. «Θα έφτανε ενα κούρεμα του ελληνικού χρέους κατά 50 %, για να επιβαρυνθούν μόνο οι γερμανικές τράπεζες με περισσότερα από 25 δισεκατομμύρια ευρώ» (IMK: το κούρεμα του χρέ- ους φέρνει περισσότερα μειονεκτήματα παρά πλεονεκτήματα, Μάιος 2010). Δεύτερον, αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα να οδηγηθεί ο κύριος πιστωτής, δηλα- δή οι ελληνικές τράπεζες, σε οικονομική καταστροφή. Τρίτο: Αν η ευρωζώνη επέτρεπε μια πτώχευση μέλους της, τότε και τα άλλα κράτη-μέλη θα έχαναν την πιστοληπτική τους αξιοπιστία. «Η ανησυχία για την Ελλάδα θα μπορούσε να επεκταθεί και στις άλλες περιφερειακές χώρες και να οδηγήσει στο ξεπού- λημα των κρατικών ομολόγων τους.» (DZ Bank, οι αγορές των επιτοκίων,9.5.2011). Επαπειλείται να μεταδοθεί η κρίση και σε χώρες όπως η Ισπανία– το οικονομικό μέγεθος της οποίας είναι περισσότερο από διπλάσιο από το μέγεθος της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας μαζί.32 Αυτό θα ήταν το τέλος της ευρωζώνης, της ραχοκοκαλιάς της γερμανικής οικονομίας. Αποδεικνύεται ότι για όσο χρόνο η Ευρώπη εξαρτάται από την καλή θέληση των οικονομικών επενδυτών, θα παραμένει δύσκολο να αναγκάσουν αυτούς τους επενδυτές να συμμετέχουν στην αποπληρωμή του χρέους της Ελλάδας. Μία ακόμη επισήμανση: Το ελληνικό δημόσιο χρέος δεν αποτελεί ανυπέρβλη- το πρόβλημα για την ευρωζώνη: το σύνολο των 350 δισεκατομμυρίων ευρώ ανέρχεται σε μόλις 3,7 % της οικονομικής ισχύος της ευρωζώνης.

31  VP Bank, Investment News, 1.6.2011 32  Μια τέτοια εξάπλωση θα έφερνε περισσότερες απώλειες για τις τράπεζες. Σύμφωνα με την τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών, η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Ισπανία χρωστούσαν στις ευρωπαϊκές τράπεζες στο τέλος του 2010, γύρω στα 1.340 δις ευρώ. Ενα τέταρτο αυτού του χρέους είναι το μερίδιο των γερμανικών τραπεζών. (http://bis.org/publ/qtrpdf/r_qa1106.pdf#page=100)

14. Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΦΥΓΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ

Δεδομένα: Είτε με αποβολή είτε με εκούσια έξοδο της Ελλάδας, η ευρωζώνη θα μπορούσε να ξεφορτωθεί το πρόβλημα της Ελλάδας και να προστατευθεί από την εξάπλωση της κρίσης. Η Ελλάδα, με την σειρά της, θα μπορούσε να επαναφέρει την δραχμή και στην συνέχεια να την υποτιμήσει. Αυτό θα καθι- στούσε τις ελληνικές εξαγωγές φθηνότερες, κι έτσι η χώρα θα μπορούσε να προσπαθήσει να βγεί και η ίδια από την κρίση.

Αξιολόγηση: Αυτή η λύση έχει δύο σοβαρά μειονεκτήματα. Πρώτον: Αν η Ελ- λάδα επαναφέρει την δραχμή, η δραχμή θα υποτιμηθεί δραματικά έναντι του ευρώ. Αλλά η ελληνική κυβέρνηση (όπως και οι ελληνικές τράπεζες, εταιρείες και νοικοκυριά), θα εξακολουθεί να έχει χρέος πάντα απαιτητό σε ευρώ, με συνέπεια την ραγδαία ανατίμησή του και την εκτίναξή του. Έτσι, η Ελλάδα θα καταστρεφόταν οικονομικά, και «το =χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι βέβαιο ότι θα κατέρρεε».33 Τότε όμως και οι ξένοι πιστωτές της Ελλάδας (ως επί το πλείστον γερμανικές και γαλλικές τράπεζες) θα έπρεπε να διαγράψουν τα δάνεια που χορήγησαν. Δεύτερον, με την αποχώρηση της Ελλάδα θα ακυρωνόταν η άρρητη εγγύηση ότι η ευρωζώνη θα συνεχίσει να υπάρχει και θα άνοιγαν διάπλατα οι πύλες για την κερδοσκοπία σε βάρος του ευρώ. «Το σχέδιο να αποτελέσει το ευρώ ένα παγκόσμιο νόμισμα που θα ανταγωνιστεί το δολάριο των ΗΠΑ θα είχε αποτύχει.»34

33  DZ Bank, 9.5.2011 34  Μπερλίνερ Τσάιτουνγκ, 27.4.2010

15. Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΑΝΑΚΕΡΔΙΣΕΙ ΤΗΝ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΑΓΟΡΩΝ

Δεδομένα: Για να ανακτήσει η Αθήνα την πρόσβαση σε δάνεια και να μην χρειάζεται την ευρωπαϊκή βοήθεια, πρέπει να μπορεί να δανείζεται από τις χρηματαγορές χρήματα με επιτόκιο που να μπορεί να το πληρώσει. Για να συμβεί αυτό, οι επενδυτές θα πρέπει να πιστέψουν ξανά ότι τα χρήματά τους στην Ελλάδα είναι ασφαλή και κερδοφόρα – ότι μπορούν δηλαδή να βγάλουν «καλά λεφτά» από την Ελλάδα.

Αξιολόγηση: Αυτό είναι αλήθεια – και δείχνει τους συσχετισμούς δυνάμεων τώρα, τρία χρόνια μετά την οικονομική κρίση. Σήμερα όλα τα βιομηχανικά κράτη προσπαθούν με προγράμματα λιτότητας, περικοπές μισθών, αύξηση φόρων και «ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας» να ανακτήσουν την «εμπιστο- σύνη των χρηματαγορών». Αυτό δείχνει ότι η δύναμη των αγορών παραμένει άθικτη. Ενώ στην αρχή ακόμη της χρηματοπιστωτικής κρίσης, λεγόταν ότι πρέπει να «τιθασεύσουμε τις χρηματαγορές» ή να τις «περιορίσουμε αλυσο- δένοντάς τες» σήμερα οι απαιτήσεις των οικονομικών επενδυτών για κερδο- φορία και κρατική σταθερότητα είναι ξανά ο γνώμονας στον οποίο οι χώρες συμμορφώνονται. Οι αγορές θέτουν τους κανόνες, η Πολιτική ακολουθεί τις απαιτήσεις τους.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ: ΨΕΥΤΙΚΟΙ ΦΙΛΟΙ

16. ΕΜΕΙΣ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΦΙΛΟΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ (35)

Η φιλία είναι ένα αίσθημα μεταξύ ανθρώπων, και όχι παραγόντας που καθορίζει τις σχέσεις μεταξύ πολιτικών μηχανισμών. Βεβαίως, συχνά μιλάμε με- ταφορικά για «φιλικές» χώρες: δεν εννοούμε φιλικούς δεσμούς αλλά κοινά συμφέροντα που τέτοιες «φιλικές χώρες» επιδιώκουν από κοινού. Το κοινό συμφέρον Ελλάδας και Γερμανίας σε αυτήν την περίπτωση είναι προφανές: πρόκειται για το κοινό νόμισμα, το ευρώ. Κι ενώ η ελληνική κυβέρνηση θέλει να σώσει την οικονομία της από την κατάρρευση, η γερμανική κυβέρνηση προσπαθεί να απαλλαγεί από το ελληνικό πρόβλημα όσο πιο ανέξοδα γίνε ται. Μπροστά στο χρήμα, η φιλία χάνεται.

35  Μπίλντ, 5.3.2010  
17. ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ ΝΑ ΒΟΗΘΑΜΕ ΤΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ ΜΑΣ – ΟΧΙ ΟΜΩΣ ΚΑΙ ΝΑ ΕΓΓΥΟΜΑΣΤΕ ΓΙΑ ΑΥΤΟΥΣ

Δεδομένα: 15 Μαϊου 2011, Κυριακή βράδυ, τοκσόου στην γερμανική τηλεόρα- ση με την παρουσιάστρια Άννα Βιλλ και θέμα: «Δισεκατομμύρια για τους φτωχούς της ευρωζώνης – Η κυβέρνησή μας ρισκάρει τα χρήματά μας;» Σε δημοσκόπηση στο δρόμο, στην ερώτηση «θα δίνατε οικονομική βοήθεια σε γείτονα ή φίλο σας με προβλήματα;» οι περισσότεροι απάντησαν «Ναι, θα βοηθούσα οικονομικά». Στην ερώτηση «θα μπαίνατε και εγγυητής για το δάνειο φίλου σας;» Η απάντηση όλων ήταν κατηγορηματικά «όχι». Ετσι διαμορφώθηκε το κεντρικό ερώτημα της εκπομπής: «Επιτρέπεται να κάνει η κυβέρνηση αυτό που δεν θα έκανε ποτέ ένας ιδιώτης; Μπορεί να εγγυάται υπέρ άλλων για μεγάλα ποσά δανείων;» Από το 2013 η Γερμανία θα προσφέρει στο πλαίσιο του μόνιμου Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) εγγυήσεις ύψους 168 δισεκατομμυρίων ευρώ και σχεδόν 22 δισεκατομμύρια σε μετρητά που θα εκταμιευθούν σταδιακά από το 2013 ως το 2017.

Αξιολόγηση: Άρα «εμείς» οι Γερμανοί δεν θα έπρεπε να εγγυηθούμε για τους ‘Ελληνες. Ομως «εμείς» καλούμαστε συνεχώς να δίνουμε εγγυήσεις, χωρίς μάλιστα να μας ρωτήσει κανείς. Για παράδειγμα, εγγυηθήκαμε για τις εθνικές τράπεζες. Αυτό μας έδειξε η πρόσφατη οικονομική κρίση: όταν η φερεγγυότη- τα των γερμανικών τραπεζών κινδύνευε, το κράτος έδωσε υποστήριξη και εγγύηση. Ενώ το γερμανικό μέρος της οικονομικής βοήθειας για την Ελλάδα ως τώρα είναι περίπου 22,4 δισεκατομμύρια ευρώ, η βοήθεια για τις γερμανικές τράπεζες ήταν αξιοσημείωτα μεγαλύτερη. Σύμφωνα με την Μπουντενσμπανκ (την γερμανική κεντρική τράπεζα δηλαδή), μόνο η υποστήριξη του τραπεζι- τικού τομέα αύξησε το δημόσιο χρέος, το 2010, κατά 241 δισεκατομμύρια ευρώ.36

36  Δελτίο Τύπου της Bundesbank, 13.4.2011

18. ΟΥΤΕ ΕΝΑ ΕΥΡΩ ΓΕΡΜΑΝΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔ Α! (37)

Δεδομένα: Το 2010 στο πρώτο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα, η γερμα- νική συμμετοχή ήταν περίπου 22 δισεκατομμύρια ευρώ.

Αξιολόγηση: Ο Ντόμπριντ εχει δίκιο. Δεν είναι τα (τόσο συχνά αναφερόμενα) «χρήματα των γερμανών φορολογουμένων» που «βοηθούν την Ελλάδα». Τα χρήματα που δίνει η γερμανική κυβέρνηση στην Ελλάδα δεν τα παίρνει από τον γερμανικό κρατικό προϋπολογισμό ή τα φορολογικά έσοδα, αλλά τα δα- νείζεται με επιτόκιο 1 % έως 3 %. Στην συνέχεια τα δανείζει στο κράτος-μέλος που βρίσκεται σε κρίση, συμπεριλαμβανομένων των τόκων υπερημερίας. Η Αθήνα πρέπει να πληρώσει για την «βοήθεια» επιτόκιο 4,2 %, η Ιρλανδία 5,8 % και η Πορτογαλία 5,8 %, 5,5 % και 6 %. Είναι μια μάλλον καλή συμφωνία για τους γερμανούς «φορολογούμενους»: από την διαφορά επιτοκίου θα εισ- ρεύσουν στην χώρα περίπου 500 εκατομμύρια Ευρώ38 – με την προϋπόθεση βέβαια ότι τα σε κρίση κράτη θα καταφέρουν να εξοφλήσουν το χρέος τους. Σε αυτό το πλαίσιο, η Μπιλντ έχει δίκιο όταν γράφει «Έσεις οι Έλληνες δεν θα πάρετε τίποτα από μας!»39 Διότι συμβαίνει το αντίστροφο: στο τελικό σύνολο, η Ελλάδα πληρώνει την Γερμανία.
 37  Δήλωση του Αλεξάντερ Ντόμπριντ, βουλευτή του CSU, στην Μπιλντ, 5.3.2010 38  Φαϊνάνσιαλ Τάιμς Γερμανίας, 20.5.2011 39  Μπιλντ, 5.3.2010
19. ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΤΑΜΙΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Δεδομένα: Βλέπε στοιχεία 17 και 18.
Αξιολόγηση: Επειδή η γερμανική κυβέρνηση δίνει την βοήθεια για την Ελλάδα ως δάνειο, αυτά τα χρήματα δεν πάνε «στον βρόντο». Επιστρέφουν πίσω στην Γερμανία, συμπεριλαμβανομένων των τόκων. Άλλωστε, η κρίση χρέ- ους ορισμένων χωρών της περιφέρειας δίνει περαιτέρω πλεονεκτήματα στην Γερμανία. Στον κόσμο των επενδυτών τα γερμανικά ομοσπονδιακά ομόλογα εκτιμώνται ως «σίγουρο λιμάνι». Άρα, όλοι οι επενδυτές κυνηγούν τα γερμα- νικά κρατικά ομόλογα. Ως εκ τούτου η γερμανική κυβέρνηση βρίσκει εύκολα πιστωτές αν θελήσει να δανειστεί και (συνεπώς) το επιτόκιο που πρέπει να πληρώσει στους πιστωτές της είναι πολύ χαμηλό. Σε προηγούμενες φάσεις οικονομικής ανάκαμψης η χώρα όφειλε να πληρώσει πολύ υψηλότερα επι- τόκια. Τώρα όμως η κρίση του ευρώ καθιστά τα γερμανικά κρατικά ομόλογα πολύ ελκυστικά, γεγονός που συντελεί σε μεγάλη πτώση του επιτοκίου και έτσι ο γερμανός υπουργός οικονομικών εξοικονομεί τις δαπάνες για τόκους. Η εξοικονόμηση αυτή υπολογίζεται σε 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο.41

Η «βοήθεια» προς κράτη όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία ή η Πορτογαλία, δεν είναι επουδενί δωρεά απο αβρότητα ή πράξη φιλίας. Στην πραγματικότητα, τα χρήματα δεν δίνονται για να βοηθήσουν τους Έλληνες, αλλά για να αποτρέ- ψουν την ζημιά των άλλων χωρών. Η ομάδα της ευρωζώνης το διατύπωσε αυτό ρητά στην απόφασή της (τον Μάρτιο του 2011) για τον μόνιμο Μηχανισμό Σταθερότητας του ευρώ: «Τα κράτη μέλη, που έχουν ως νόμισμα το ευρώ, ιδρύουν εναν μηχανισμό σταθερότητας που ενεργοποιείται, κάθε φορά που είναι αναγκαίο, για να εξασφαλίσει την σταθερότητα της ευρωζώνης ως σύνολο.» Πράγμα το οποίο σημαίνει: τα δάνεια-βοήθεια για τις χώρες που βρίσκονται σε ανάγκη δεν αποσκοπούν να βοηθήσουν αυτές τις υπερχρεωμένες χώρες, αλλά μόνο να αποτρέψουν τις επιπτώσεις της υπερχρέωσής τους στην υπόλοιπη ευρωζώνη. Πρόκειται για μία προστασία των πιστωτών έναντι του οφειλέτη.

40  Μπίλντ, 25.2.2011 41  Φαϊνάνσιαλ Τάιμς Γερμανίας, 20.5.2011

20. Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΕΤΥΧΕ ΝΑ ΕΝΤΑΧΘΕΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ ΠΑΡΑΠΛΑΝΩΝΤΑΣ- Η  ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΙΜΩΡΕΙΤΑΙ ΤΩΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΟΧΗ ΤΗΣ (42)

Δεδομένα: Στην πραγματικότητα, ήδη από το 1997 το ελληνικό έλλειμμα ξεπερνούσε μονίμως το ανώτατο όριο της ΕΕ κατά 3 % του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Ομοίως, και κατά την διάρκεια 1997–1999, χρονικό διάστημα αποφασιστικής σημασίας για την ένταξη της χώρας στην ευρωζώνη. 

Αξιολόγηση: Η «ζαβολιά» των Ελλήνων ήταν γνωστή πριν το 2004 οπότε έγινε και επισήμως γνωστή. Παρ ‘όλα αυτά η Ελλάδα ούτε αποκλείστηκε από την νομισματική ένωση, ούτε κινήθηκε εναντίον της διαδικασία επί παραβάσει ή επιβολή κυρώσεων, όπως π.χ. περικοπή στις κοινοτικές επιδοτήσεις. Γιατί όχι; Επ’ αυτού μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε: Από το 2004 πρωθυ- πουργός στην Ελλάδα ήταν ο Κώστας Καραμανλής, έμπιστος της καγκελα- ρίου Μέρκελ (βλ. σημείο 10, «Οι Έλληνες είναι επιρρεπείς στην διαφθορά»). Επιπλέον, ο στόχος των ισχυρών της ευρωζώνης, δηλαδή της Γερμανίας και της Γαλλίας, ήταν να συμπεριλάβουν στην ευρωζώνη όσο το δυνατόν περισ- σότερες χώρες, ώστε η ζώνη του ενιαίου νομίσματος να αποκτήσει μεγαλύ- τερη οικονομική μάζα – δεδομένου ότι το ευρώ, εν τέλει, είναι ένα εγχείρημα ανταγωνιστικό προς το δολάριο, πίσω από το οποίο βρίσκονται οι ΗΠΑ δηλα- δή το ένα τέταρτο της παγκόσμιας οικονομίας. Επιπλέον, με την είσοδο της Ελλάδας, η ευρωζώνη επεκτείνεται στην γεω- πολιτικά σημαντική περιοχή της Εγγύς Ανατολής. Ίσως με αυτό να συνδέεται και το γεγονός ότι το ΔΝΤ και η ΕΕ εξαιρούν από το πρόγραμμα λιτότητας του 2010 τις στρατιωτικές δαπάνες εξοπλισμού της Ελλάδας. Οι δαπάνες αυτές «(ως ποσοστό επί του συνολικού κρατικού προϋπολογισμού) είναι δύομισι φορές μεγαλύτερες από τις γερμανικές και υπερδιπλάσιες από τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Από τη δεκαετία του 1980 (γαλλικές και γερμανικές κυρίως) εταιρίες στρατιωτικού εξοπλισμού και οι κυβερνήσεις του Παρισιού και της Βόννης (μετέπειτα Βερολίνου) προωθούν την συστηματική αναβάθμιση εξοπλισμού της Τουρκίας και της Ελλάδας.»43

42 Χρηματιστήριο Online, 7.1.2010 43 Η Ελλάδα, οι επιταγές του ΔΝΤ και της ΕΕ και η γερμανική ευθύνη: Κείμενο θέσεων, έκδοσης του επιστημονικού γνωμοδοτικού συμβουλίου της ΑTTAC Γερμανίας.

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
Στέφαν Κάουφμανν (Stephan Kaufmann)
MΕΤΑΦΡΑΣΗ
Σοφία Λαλοπούλου (Sophia Lalopoulou)
ΚΟΜΙΚ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ
Λουτς Κυμπελμπέκ (Lutz Kübelbäck)

Το κείμενο αυτό πρόεκυψε στο πλαίσιο του πρότζεκτ: «Ας συζητήσουμε για εναλλακτικές …», και σε συνεργασία με το τμήμα Δημοσίων Σχέσεων του Ινστιτούτου Ρόζα-Λουξέμπουργκ.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Ινστιτούτο Ρόζα-Λούξεμπουργκ
Δρ. Σαμπίνε Νους, Δρ. Λουτς Μπρανγκς Φραντς-Μέρινγκ-Πλατς 1, 10243 Βερολίνο τλφ 030 44310-448, www.rosalux.de
Rosa-Luxemburg-Stiftung
Dr. Sabine Nuss, Dr. Lutz Brangsch Franz-Mehring-Platz 1, 10243 Berlin Tel. 030 44310-448, www.rosalux.de